چسب پیوند و ساخت چسب پیوند
طبیعت و خواص چسب
چسبی که در عمل پیوند زنی به کار می رود بایستی دارای خصوصیات زیر باشد که آن را طبیعت یا خواص چسب می نامند .
1- در مقابل گرما و تابش مستقیم خورشید مقاوم بوده و آب نشود. زیرا در این صورت جوانه هایی که زیر محل پیوند قرار گرفته است، در اثر ذوب چسب پوشیده شده و از فعالیت و نمو باز می ماند.
2- در مقابل تغییرات درجه حرارت ثابت بوده و ترک خوردگی و احتمالاً نفوذ پذیری نداشته باشد.
3- در حین اجرای عملیات بتوان آن را به راحتی حرارت داد تا نرم شود و روی شکافها را بپوشاند.
4- نسبت به آب و هوا غیر قابل نفوذ باشد.
5- موادی که در ترکیب چسب به کار برده می شود نبایستی برای سلامتی نهال مضر باشد، یعنی پوست درخت را نسوزاند و سلولهای جوان را نکشد.
امروزه چسب پیوند به صورت ترکیبات استاندارد تجاری تهیه شده و در جعبه های مخصوص به بازار عرضه شده است . گاهی همراه این چسب آماده، مواد ضد عفونی کننده نیز وجودد دارد . اما در موارد بسیاری مشاهده می شود که چسب آماده را به راحتی نمی توان در اختیار علاقمندان قرار داد. بنابراین لازم است باغبانان خود چسب مورد نیاز را تهیه نمایند . ترکیبات اصلی چسب عبارت است از صمغ، سقز، قیر، زفت، موم، روغن کتان، پارافین، دوده، گل افرا، الکل و تربانتین و ...
بعضی از چسب ها را به هنگام استفاده بایستی گرم کرده تا نرم و قابل استفاده گردد و این نوع چسب به نام چسب گرم است. پاره ای دیگر نیاز به گرم کردن نداشته ولی در هر بار مصرف باید به مقداری الکل یا تربانتین اضافه شود و این نوع چسب را اصطلاحاً چسب سرد می نامند .
طرز مصرف چسب پیوند
در موقع مصرف بایستی نکات زیر مورد توجه قرار داد:
1- کلیه زخمهای درخت و محل پیوند را باید فوراً پس از انجام عمل پیوند با چسب پوشانید.
2- از چسب به حد اشباع استفاده شود. تا از نفوذ آب و هوا زیر پوست گیاه به حداکثر و به طور موثری جلوگیری به عمل آید.
3- اگر در اتنهای پیوندک بریدگی وجود داشته باشد، باید آن را با چسب پیوند پوشانید.
4- درجه حرارت چسب پیوند باید به اندازه ای باشد که انگشت بتواند گرمای آن را تحمل کند. در غیر این صورت گرمای زیاد چسب باعث کشتن سلولهای زنده طبقه مولده و تمام سلول های نبات که با چسب تماس دارد، می گردد.
چسب پیوند از مخلوط کردن اجسام مختلف که هر کدام دارای چند یا یکی از خواص نامبرده می باشد به دست می آید و این اجسام عبارت است از : صمغ – سقز – قیر- زفت – موم – پیه- روغن کتان – پارافین – دوده – گل افرا – و در بعضی موارد الکل و تربانتین. در عمل تعداد معینی از اجسام نامبرده را به نسبت معین با یکدیگر مخلوط نموده مورد استفاده قرار می دهند.
ترکیب و تهیه چند نوع چسب
مخلوط اول : زفت 300 گرم – رزین 100 گرم – موم 50 گرم – پیه 25 گرم – گل افرا 25 گرم.
کلیه مواد نامبرده به غیر از گل افرا را بعد از خرد کردن باهم ذوب نموده پس از آن گل افرا را اضافه می کنند. بعد از آنکه در اثر بهم زدن مخلوط یکنواختی تهیه شد، آن را در آب سرد ریخته آنقدر مالش می دهند تا یک جسم کروی و سفتی به دست آید.
مخلوط دوم : رزین 250 گرم – زفت 750 گرم – پیه 250 گرم – و گل افرا 500 گرم. رزین و زفت از طرفی و پیه از طرف دیگر جداگانه ذوب و بعداً مخلوط شده به مجموع مواد مذاب نامبرده گل افرا را اضافه می کنند.
مخلوط سوم : رزین 5 قسمت – زفت 3 قسمت – پیه 1 قسمت – گل افرا 2 قسمت.
دو جسم اول و پیه را جداگانه ذوب نموده باهم مخلوط می کنند و بعد گل افرا را اضافه می نمایند.
مخلوط چهارم : موم 2 قسمت – صمغ (رزین ) 4 قسمت – پیه 1 قسمت.
مخلوط پنجم : موم 400 گرم – پیه 150 گرم – سقز 100 گرم.
مخلوط ششم : موم 5 قسمت - صمغ (رزین ) 16 قسمت - روغن کتان 1 قسمت – دوده یا افرا 2 قسمت.
به طوریکه ملاحظه می شود انواع چسب و طرز تهیه آن متفاوت است و هر باغبان باید مطابق آب و هوای منطقه خود با مواد نامبرده چسب مناسبی تهیه کند.
چسب سرد
مخلوط اول : رزین 1000 گرم – موم 500 گرم – الکل 180 سانتی متر مکعب.
مخلوط دوم : زفت 5000 گرم – گچ نرم 1200 گرم – اکل صنعتی 900 گرم - تربانتین 600 گرم - موم 100 گرم.
زفت و موم را جداگانه ذوب نموده مخلوط می کنند سپس الکل و تربانتین را با هم در مخلوط بالا ریخته مدتی هم می زنند بعد گچ را به تدریج اضافه می کنند و آنقدر هم می زنند تا محلول یک دستی به دست آید. این چسب مانند کلیه چسب های سرد باید پس از سرد شدن مورد استفاده قرار گیرد.
مخلوط سوم : زفت 1100 گرم – پیه 500 گرم – موم 250 گرم – الکل صنعتی 250 گرم.
برای نگهداری چسب سرد باید مقدار کمی از آن را در جعبه فلزی که در آن کاملاً بسته شود و هیچ منفذی برای تبخیر الکل یا تربانتین نداشته باشد قرار دهند.
مشخصاتتان را وارد کنید 