بیماری های آفتابگردان و کنترل و مبارزه با بیماری های آفتابگردان
مهمترین بیماری های آفتابگردان شامل انواع بوته میری و پوسیدگی، طبق سفیدک کرکی و زنگ است که در این مقاله به توضیح، کنترل و مبارزه با بیماری های سفیدک کرکی آفتابگردان، بیماری زنگ آفتابگردان، بیماری لکه برگی آلترناریایی آفتابگردان، بیماری پوسیدگی رایزوپوسی طبق آفتابگردان، بیماری پوسیدگی ساقه و طبق ناشی از اسکلروتینیا آفتابگردان، بیماری سفیدک پودری آفتابگردان، بیماری پوسیدگی زغالی آفتابگردان، بیماری شانکر فوماپسیس ساقه آفتابگردان، بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و ساقه آفتابگردان و بیماری پژمردگی و پوسیدگی اسکلروتیومی آفتابگردان می پردازیم.
بیماری سفیدک کرکی آفتابگردان
عامل سفیدک کرکی آفتابگردان Plasmopara halstedii می باشد خسارت این بیماری در تاریخ های کشت زود در صورتیکه دمای هوا موقع ظهور گیاهچه کم باشد بیشتر خواهد بود. پوشش سفید زیر برگ ها موزائیکی شدن برگ ها و کوتوله و عقیم شدن بوته ها از علایم بیماری سفیدک کرکی آفتابگردان می باشد. ضد عفونی بذر با متالاکسیل و مفانوکسام به میزان ۵ گرم در هر کیلو گرم بذر و یا قارچکش های حاوی آزوکسی استروبین در کنترل بیماری توصیه شده است.
بیماری زنگ آفتابگردان
علایم زنگ آفتابگردان با عامل Puccinia helianthi توسعه جوش های معمولا قهوه ای روی لپه و برگ ها است. کنترل شیمیایی با قارچکش های حاوی آزوکسی استروبین در صورتی که قبل از گلدهی شدت بیماری در چهار برگ فوقانی به ۱ درصد برسد اقتصادی است.
بیماری لکه برگی آلترناریایی آفتابگردان
این بیماری در مناطق گرم و مرطوب شایع است علائم بیماری به صورت لکه های تیره زاویه دار روی برگ های جوان دیده می شود. در صورت نیاز به کنترل شیمیایی لازم است دو تا سه بار سمپاشی با زینب یا مانکوزب به میزان ۲ گرم در لیتر یا کاربندازیم به مقدار ۱ گرم در لیتر به فاصله ۱۰ روز قبل یا با ظهور اولین علایم صورت گیرد.
بیماری پوسیدگی رایزوپوسی طبق آفتابگردان
علایم بیماری پوسیدگی طبق آفتابگردان با عامل Rhizopus oryzae به صورت نقاط تیره رنگ و سپس به صورت پوسیدگی نرم در پشت طبق های در حال رسیدن ظاهر می شود. سپس طبق ها چروکیده شده ظاهری پاره شده پیدا می کنند و قبل از موعد می رسند. عامل بیماری به صورت توده پنبه ای در پشت طبق باعث پوسیدگی طبق می.شود در طبق های آلوده دانه ها کوچک و سیاه شده و کیفیت روغن دانه کاهش می یابد برای کنترل این بیماری لازم است از روش های زراعی از جمله اجتناب از صدمه مکانیکی به طبق بعد از گلدهی کنترل آفات و پرندگان استفاده کرد.
بیماری پوسیدگی ساقه و طبق ناشی از اسکلروتینیا آفتابگردان
عامل بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی آفتابگردان Sclerotinia sclerotiorum به صورت سختینه در خاک یا همراه بذر سال ها توان بیماری زای خود را حفظ می کند. علائم بیماری به سه صورت پوسیدگی طوقه، پوسیدگی ساقه میانی و پوسیدگی طبق می شود. برای کنترل بیماری در مراحل اولیه تیمار بذر با قارچکش های، مانب، مانکوزب، تیرام، اکسی کلرور مس، بنومیل، وینکلوزولین، ایپرودیون و برای کنترل پوسیدگی ساقه و طبق قارچکش های کاربندازیم، فولیکور و آلتوکمبی در دو مرحله (شروع ظهور جوانه های زایشی و شروع گلدهی) توصیه می شود. استفاده از مواد بیولوژیک نظیر Coniothyrium minitans و گونه های .Trichoderma spp برای جلوگیری از آلودگی ریشه و طوقه موثر است.
بیماری سفیدک پودری آفتابگردان
عامل بیماری قارچ Golovinomyces cichoracearum است. این بیماری از زمان گلدهی تا دانه بندی ظاهر میشود و علائم آن شامل پوشش سفید رنگ میسلیوم قارچ در سطح فوقانی برگ های مسن و پیچیدگی و زرد شدن برگ ها است مصرف پودر گوگرد به مقدار ۲۵ تا ۳۰ کیلو در هکتار، ترى دیمورف یا دیفنوکونازول با دز یک در هزار برای کنترل این بیماری توصیه شده است.
بیماری پوسیدگی زغالی آفتابگردان
علائم بیماری پوسیدگی زغالی با عامل Macrophomina phaseolina معمولا بعد از گلدهی مشاهده می شود. در این مرحله ساقه در نزدیک سطح خاک به رنگ خاکستری مایل به نقره ای در می آید و ریز سختینه های سیاه رنگ در بخش آلوده تشکیل می شود. بوته های آلوده از بین رفته یا زودتر از موعد می رسند. تنش خشکی و دمای زیاد سبب توسعه بیماری است. تیمار بذر با فرمولاسیون تریکودرما به مقدار ۴ گرم به ازای هر کیلو گرم، بذر یا پخش فرمولاسیون های همراه کمپوست در سطح مزرعه برای کنترل بیماری توصیه شده است.
بیماری شانکر فوماپسیس ساقه آفتابگردان
عامل بیماری قارچ Diaporthe helianthi است. علائم بیماری شامل برنزه شدن و ایجاد لکه های قهوه ای با هاله زرد در طول رگبرگ های اصلی برگ ها ایجاد لکه های بزرگ قهوه ای تا سیاه رنگ روی ساقه در اطراف دمبرگ، شکستن ساقه در محل آلودگی در اثر وزش باد و رسیدن پیش از موعد و ورس است رعایت تناوب زراعی و استفاده از ارقام هیبرید مقاوم به بیماری بهترین راه کنترل بیماری است.
بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و ساقه آفتابگردان
علائم بیماری پوسیدگی فوزاریومی شامل زودرسی، قرمز، نارنجی یا بنفش رنگ شدن مغز ریشه و ساقه است. این بیماری معمولا همراه با بیماری پوسیدگی زغالی و بیشتر در شرایط تنش خشکی (خاک های شنی گرم و خشک) مشاهده می شود، لذا رعایت بهداشت مزرعه، اجتناب از وارد شدن تنش خشکی و استفاده از مواد بیولوژیک حاوی تریکودرما برای کنترل آن توصیه می شود.
بیماری پژمردگی و پوسیدگی اسکلروتیومی آفتابگردان
علائم اولیه بیماری پژمردگی اسکلروتیومی آفتابگردان با عامل Sclerotium rolfsii حدود ۴۰ روز بعد از کشت ظاهر می.شود بخش پائین ساقه پوشیده از میسلیوم سفید رنگ قارچ می شود. در صورت شدت آلودگی، آفتابگردان پژمرده شده و می میرد. تیمار بذر و خاک با مواد بیولوژیک از جمله گونه های تریکودرما قبل از کشت و ضدعفونی بذر با کاپتان یا تیرام به مقدار ۳ گرم در کیلوگرم بذر برای کنترل بیماری توصیه می شود.