شناخت ماهی قزل آلای رنگین کمان
بیولوژی ماهی قزل آلای رنگین کمان
ماهی قزل آلای رنگین کمان (Rainbow trout) جزء خانواده آزادماهیان (Salmonidae) است. رده بندی این ماهی در زیر نشان داده شده است:
رده: Salmoniformes
خانواده: Salmonidae
زیرخانواده: Salmoninae
جنس: Oncorhynchus
گونه: O. mykiss
گونه ماهیان رده Salmoniformes بومی مناطق نیمکره شمالی و جنوبی هستند و عادت به مناطق سرد و معتدل و آب های شیرین و دریایی دارند. بسیاری از این گونه ها مهاجر هستند و برای تکثیر بین آب های شیرین و شور کوچ می کنند. در بین این رده خانواده آزاد ماهیان قرار دارد که قزل آلای رنگین کمان جزء این خانواده است.
قزل آلای رنگین کمان در آب های سرد با اکسیژن فراوان زندگی و در پاییز و زمستان تخم ریزی می کند. مشخصه ظاهری این ماهی وجود یک نوار پهن به صورت رنگین کمان در هر طرف طول بدن می باشد. بر روی سر ، تنه، پشت، باله چربی و باله دمی این ماهی لکه های کوچک تیره رنگ دیده می شود. حداکثر طول آن به 70 سانتی متر و وزن آن به 7 کیلوگرم می رسد.
مورفولوژی ماهی قزل آلای رنگین کمان
خصوصیات ریختی ماهی قزل آلای رنگین کمان عبارتند از:
باله های ماهی قزل آلای رنگین کمان
باله پشتی شامل پنج شعاع سخت و ده شعاع نرم، باله سینه ای شامل ده شعاع نرم، باله مخرجی شامل 4 تا 5 شعاع سخت و 9 تا 10 شعاع نرم است و همچنین دارای بالچه چربی است. توضیح اینکه بالچه چربی، زائده باله مانند بین ساقه دمی و باله پشتی، در بعضی ماهیان است. استفاده فعلی آن در حال حاضر مشخص نیست و طی روند تکامل احتمالا فاقد استفاده شده است. برخی نیز معتقدند که کاربردهایی نظیر ایجاد تعادل، گیرنده ای جهت تعیین نوع جریان و غیره دارد. به هر حال وجود آن چندان حیاتی نیست، چرا که هر ساله هزاران آزاد ماهی پرورشی قبل از رها سازی در طبیعیت، بوسیله چیدن با لچه چربی علامت گذاری می شوند.
پوست و فلس ماهی قزل آلای رنگین کمان
بدن دارای خال های سیاه، در سرتاسر بدن بویژه نیمه بالایی می باشد. دو طرف بدن دارای نوار رنگی به شکل رنگین کمان است. فلس ها از نوع دایره ای است.
اندازه ماهی قزل آلای رنگین کمان
اندازه ماهی قزل آلا در دریاچه ها و استخرهای پرورشی، تا 60 سانتی متر و 5 کیلوگرم می رسد. در محیط های آبی مختلف ایران اندازه های مختلف پیدا می کند. در محیط های طبیعی ایران نمونه های سه ساله، 15 سانتیمتر طول داشته اند.
زیستگاه ماهی قزل آلای رنگین کمان
محل زندگی این ماهی در طبیعت دریاچه های با آب سرد، نهرها و رودخانه هایی با بستر قلوه سنگی و سنگلاخی، و اغلب در دمای زیر 20 درجه سانتیگراد است. زیستگاه این ماهی تا حدی شبیه به ماهی بومی قزل آلای خال قرمز می باشد.
قزل آلای رنگین کمان در سراسر جهان منتشر گردیده و بدون شک بعد از ماهی کپور عمده ترین و قدیمی ترین ماهی پرورشی محسوب می گردد. این ماهی یکی از مهمترین ماهیان برای صید ورزشی نیز محسوب می شود. ماهی قز ل آلای رنگین کمان بومی ساحل اقیانوس آرام آمریکای شمالی می باشد. این گونه در سال 1880 میلادی به اروپا آورده شد.
از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده، سازش خوب آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا سخت گیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار می باشد. با توجه به این ویژگی ها ماهی قزل آلای رنگین کمان دارای ارزش اقتصادی فراوانی است. برخی از ویژگی ها و خصوصیات ماهی قزل آلای رنگین کمان عبارتست از:
ماهی قزل آلای رنگین کمان سازگاری آسانتری به شرایط محیط پرورشی داشته، تمایل بیشتری به اهلی شدن نسبت به سایر آزاد ماهیا ن دارد و از غذای دستی، آسانتر استفاده می نماید.
این ماهی به دمای بالا و کمبود نسبی اکسیژن مقاوم بوده و در آب هایی که به اندازه کافی تعویض گردد می تواند دمای 20 الی 22 درجه سانتیگراد را تحمل نماید.
قزل آلای رنگین کمان نسبت به بیماری ها و بخصوص بیماری فرونکولوزیس (Furunculosis) به مراتب مقاوم می باشد.
نمو تخم در مدت کوتاه انجام شده و رشد آن سریع است. این ماهی در محیط زیست طبیعی از انواع کر م ها و نرمتنان بستر زی تغذیه می کند. از همین طعمه ها برای صید ورزشی آن استفاده می کنند.
این ماهی دارای رشد سریع می باشد. در صورتی که خوب تغذیه شود در یک سالگی به وزن 450 الی 500 گرم و طول 30 الی 35 سانتیمتر و در چهار سالگی به 40 الی 45 سانتیمتر می رسد. حداکثر وزن آن به 7 کیلوگرم و حداکثر طول گزارش شده 70 سانتیمتر است.
ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب ترین ماهی سر دآبی جهت پرورش است و نسبت به تغیرات دما و کیفیت آب کمتر حساس می باشد و بدین جهت در سراسر دنیا اساسی ترین ماهی آزاد مورد پرورش جهت تغذیه انسان است.