ارزش غذایی پسته
مغز پسته که قسمت خوراکی پسته را تشکیل می دهد، دارای طعم خوشایند، رنگ سبز و پوست ظریف قهوه ای کم رنگ است که احتیاج به برداشتن این پوسته قبل از مصرف نیست این پوشش قهوه ای حاوی آنتی اکسیدان هایی است که این دانه غنی از روغن را از اکسیژن هوا و تند شدن محافظت می کند. بعد از برداشتن پوشش قهوه ای، مغز پسته با رنگ سبز روشن که نشان دهنده تازگی محصول است قرار دارد. پسته کاربرد گسترده ای به عنوان تنقلات دارد. علاوه بر این در صنایع گوناگون مانند تولید کره پسته، روغن پسته، حلوای پسته، شیرینی سازی، شکلات، بستنی و غیره به عنوان غنی کننده، طعم دهنده و زینت دهنده کاربرد دارد رنگ سبز مغز پسته به دلیل وجود کلروفیل در آن است.
پسته نیز چون دیگر مغزدانه ها بسیار مقوی و مغذی است. در واقع تمامی مغز دانه ها منبع غذایی خوبی از بسیاری از ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن می باشند. ۳۰ گرم پسته (حدود ۴۷دانه ) بیشتر از ۱۰ درصد نیاز روزانه به فیبر، ویتامین ب ۶ ، تیامین ،منیزیم، فسفر و مس را تأمین می کند پسته حاوی مقدار زیادی استرول گیاهی است ( تقریبا ۶۰ میلی گرم در ۳۰ میلی گرم ) که موجب کاهش بیماری های قلبی و سرطان می.شود. علاوه بر این پسته منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب غیر اشباع مونو است که چربی مفیدی می باشند و به افزایش سطح کلسترول خوب بدون افزایش کلسترول بد کمک می کند.
پسته همچنین دارای اسیدهای چرب ضروری مانند لینولئیک اسید و لینولنیک اسید است. این اسیدهای چرب برای بدن ضروری است و فقط باید از طریق غذا تأمین شود. همچنین حاوی برخی از عناصر غذایی و ویتامین E و نیز حاوی درصد بالایی از پروتئین و عناصر معدنی مانند کلسیم، آهن و روی است مقدار ویتامین B1 موجود در آن از نصف لیوان برنج پخته بالاتر است. مقدار فیتو استرول ها در آن بالاست که دارای آثار بسیار مفیدی هستند و در کاهش کلسترول خون نقش دارند آنتی اکسیدان های موجود در آن موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان و دیگر بیماری های مزمن می شود. هر ۲۸ گرم پسته ۱۶۰ کیلوکالری فراهم می کند. در واقع میزان انرژی پسته در مقایسه با دیگر دانه ها پایین تر است اروپاییان و آمریکاییان مغز دانه ها را به سوپ سالاد و سبزی ها اضافه می کنند و یا در تهیه سس از آن استفاده می کنند. پسته منبع خوبی از پتاسیم فسفر و منیزیم است که این سه ریز مغذی در تنظیم فشار خون با اهمیت اند. محققان تحقیق ۱۰ ساله ای را روی مردان جوان انجام دادند و متوجه شدند که آنانکه بیشتر در مقابل استرس پاسخ قلبی نشان می دهند، در آینده بیشتر در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی قرار دارند. محققان با مطالعه تاثیر پسته روی فشار خون متوجه شدند که وقتی به طور مرتب پسته در برنامه غذایی گنجانده می شود فشار خون کاهش نشان می دهد. به علاوه مصرف مرتب پسته موجب کاهش سطح کلسترول بد LDL و سطح تری گلیسیرید در خون می شود. وجود چربی های غیر اشباع و محتوای بالای ویتامین E و دیگر آنتی اکسیدان ها عامل این آثار سلامت بخش در پسته هستند. به علاوه مقادیر قابل توجه مس، منیزیم و ویتامین های گروه B در پسته موجب تقویت عملکرد دستگاه عصبی می شود. پسته دارای آهن بالاتری نسبت به بقیه مغز دانه ها است و به همین دلیل آن را خون ساز می نامند. مصرف پسته خام به این منظور مفید است.
موارد احتیاط در مصرف پسته
بهتر است در مصرف پسته موارد احتیاطی زیر مورد توجه قرار گیرد:
1- پسته پر کالری است و هر گرم آن حدود ۵ کالری انرژی غذایی تولید می کند. از نظر ارزش تغذیه ای یک نعلبکی پسته دارای تقریبا ۶۰۰ کالری انرژی غذایی است. ۶۰۰ کالری معادل ۲ بشقاب برنج است. به عبارت دیگر یک نعلبکی پسته می تواند به اندازه ۲ بشقاب برنج در چاق کنندگی شما نقش داشته باشد به همین خاطر است که توصیه می کنند در طی نوروز برنامه غذایی مثل سایر اوقات تنظیم شود و مصرف میوه های خشکباری مثل پسته به عنوان میان وعده در حد متعادل باشد.
2- وجود چربی های متراکم در پسته در افزایش وزن مؤثر است. مصرف زیاد میوه های خشکباری باعث جمع شدن انرژی و چربی بیش از حد مورد نیاز در بافت های بدن می شود و افزایش وزن را در پی دارد. پس اگر مصرف کننده دائم پسته هستید سعی کنید برای جبران انرژی اضافی دریافتی، حجم مواد غذایی را در هر وعده اصلی بخصوص شام کم کنید و به اندازه کافی تحرک بدنی و ورزش داشته باشید.
3- معمولا در تهیه پسته از مقادیری زیادی نمک استفاده می شود. بنابراین مصرف بی رویه آن بخصوص اگر میزان نمک آن بیش از حد متعارف باشد، ممکن است عوارضی را به خصوص برای بیماران قلبی – عروقی، افراد مبتلا به فشار خون و بیماران کلیوی به همراه داشته باشد.
4- پسته اگر به اندازه و به عنوان تأمین کننده بخشی از انرژی غذایی روزانه مان مصرف شود علاوه بر این که ضرر که ندارد، مفید هم هست. اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید احتیاط کنند، چون تحقیقات نشان داده که مصرف میوه های خشکباری های شور می تواند در افراد مبتلا به فشار خون بالا منجر به شوک ناگهانی و ایست قلبی شود. پس بهتر است که افراد دچار فشار خون بالا در صورت تمایل به مصرف پسته تا حد ممکن از پسته های خام استفاده کنند و از مصرف پسته بو داده و نمکی پرهیز کنند.
5- دیابتی ها هم باید میزان تقریبی انرژی و کربوهیدرات پسته مصرفی روزانه خود را محاسبه کنند و آن را از کل کالری و کربوهیدرات دریافتی روزانه خود کم کنند.
6- توصیه آخر این که بهتر است سالمندان از پسته ای که تا حد ممکن در آن از رنگ کمتری استفاده شده است، مصرف نمایند.
بنابر این با توجه به موارد یاد شده، با اینکه آثار بسیار مفید مغز دانه ها بر کسی پوشیده نیست هنوز بسیاری از افراد از ترس چاق شدن از مصرف آن خودداری کنند. این تصور غلطی است. اگر سهمی از انرژی مورد نیاز روزانه را از مغز دانه ها تأمین کنیم چاق نخواهیم شد و در عوض به جای میان وعده های کم خاصیت که احتمالاً بجز قند و شکر و چربی چیزی به ما نمی دهد می توانیم از یک ماده غذایی پر خاصیت استفاده کنیم. این همان چیزی است که متخصصان تغذیه پیشنهاد می کنند یعنی از میان اقلام غذایی مغذی ترین ها را استفاده کنید.
زیان های مصرف بی رویه پسته توسط کودکان
مصرف بی رویه پسته در کنار مصرف شیرینی و شکلات باعث بروز مشکلات گوارشی مثل دردهای شکمی، تهوع و استفراغ در کودکان شده و علاوه براین، مانع مصرف وعده های اصلی غذا می شود و به این ترتیب تداوم این وضعیت ممکن است به بروز مشکلات جدی در تغذیه کودکان و بروز انواع ناراحتی های گوارشی بخصوص سوء جذب غذایی منجر شود.