مواد خوراکی دا مها و تقسیم بندی آنها بر اساس ارزش غذائی
غذا به ماده ای گفته می شود که حیوانات بتوانند پس از خوردن آن را هضم و جذب کرده و بمصرف برسانند. ولی به بخشی از غذا که به مصرف واقعی حیوان می رسد مواد مغذی گفته می شود. از ابتدا برای هریک از مواد مغذی خوراک وظایف خاصی متصور بودند، لذا براساس وظیفه ای که به هریک از آنها داده می شد، این مواد به دو گروه نیروزا و سازنده تقسیم می گردیدند.
مواد نیروزا
مواد نیروزا به موادی گفته می شدکه در بدن تجزیه شده و در اثر آن انرژی تولید می شود. در این گروه قندها، چربی ها و همچنین مازاد پروتئین ها معرفی می گردیدند.
مواد سازنده
در مقابل مواد نیروزا، ترکیبا ت سازنده قرار می گرفتند که اسیدهای آمینه ، اسیدهای چرب مختلف و مواد معدنی جزء آنها بودند. امروزه چنین تقسیم بندی مفهوم خود را از دست داده است، ولی این تقسم بندی در عمل نسبتا مناسب است.
شکمبه نشخوارکنندگا ن برای تجزیه سلولز ساخته شده است. در کنار سلولز، همی سلولزها، مواد نشاسته ای و سایر قندهای چندتائی در خوراک، بهترین مواد اولیه تخمیر می باشند. در یک تقسیم بندی ابتدائی مواد غذائی دا م را به علوفه ها و کنسانتره ها تقسیم می کنند.
بطورکلی:
علوفه
علوفه ها به مواد غذائی گفته می شود که بیش از 20 % الیاف خا م را داشته باشند و برای تخمیر در شکمبه نشخوارکنندگان ضروری هستند. یونجه، کلش، قصیل جو، سیلوی ذرت و انواع پس مانده های زراعی در این دسته جای می گیرند. حیات گاو شیری به تغذیه این مواد وابسته است و بدون تغذیه کافی این دسته از مواد سلامتی گاو شیری دچار مشکل خواهد شد. باید سعی نمود حداقل 45 تا 50 % ماده خوراکی خشک مصرفی گاو شیری در هر مرحله از تولید با این دسته از مواد تامین گردد.
کنسانتره
کنسانتره ها به موادی اتلاق می گردد که از لحاظ یکی از مواد مغذی دارای مقدار بالاتر از حد معمو ل علوفه ها بوده و فیبر کمی داشته باشد. بطور کلی به مواد متراکم کنسانتره گفته می شود. اگر چه مصرف تفاله خشک چغندر در کنسانتره معمول است ولی دقیقا نمی توان این ماده غذائی را در این گروه جای داد، این خود یک علوفه است.
کنسانتره ها را اگر با تعریف قبل در نظر بگیریم به آنها مکمل های غذائی نیز گفته می شود. مکمل های غذائی شامل مکمل های پروتئینی، انرژی زا و معدنی هستند. حداکثر مصرف کنسانتره یا مجموع ترکیب متوازنی ازاین مکمل ها در تغذیه گاو های شیری 55 - 50 % ماده خشک مصرفی حیوان، بسته به هر مرحله از تولید آن است.
مکمل های پروتئینی
به مواد غذائی اتلاق می شود که بیش از 20 % پروتئین خام دارا باشند. مصرف این دسته از مواد باید در حد نیاز حیوان باشد، زیادی آن ممکن است دفع شود یا بصورت چربی در بدن ذخیره گردد و حیوان را چاق کند. انواع کنجاله ها، دانه کامل سویا، پنبه دانه، پودر گوشت و ماهی در این گروه قرار می گیرند. این دسته از مواد در بازار قیمت بالائی دارند.
مکمل های انرژی زا
مکمل های انرژی زا به مواد غذائی گفته می شود که کمتر از 20 % الیا ف خا م و کمتر از 20 % پروتئین خا م را دارا باشند. انواع دانه غلات (گندم، جو و ذرت و ارزن)، نشاسته و ملاس در این گروه دسته بندی می شوند و اضافه مصرف آنها باعث چاق شدن حیوان می گردد.
مکمل ها ی معدنی
مکمل ها ی معدنی نیز تامین کننده مواد معدنی پرنیاز وکم نیازهستند. مصرف بیش از حد برخی از آنها باعث مسمومیت حیوان می گردد.
مشخصاتتان را وارد کنید 