بز شیری و نژادهای مشهور بز شیری جهان
نژادهای متعدد بز با کیفیت های متفاوت در دنیا وجود دارند. بزهای یک نژاد تا حد زیادی متفاوت اند. بسیاری از این تفاوت ها بین نژادها یا داخل نژادی از والدین به نتاج آن ها منتقل می شوند. بنابراین انتخاب دقیق بزهایی که به عنوان والدین گله به کار می روند، می تواند به بهبود کلی در یک گله منجر شود.
این شیوه یکی از مهم ترین روشهایی است که پرورش دهندگان بز می توانند تولیداتشان را افزایش دهند. نژادهای مختلف بزها در جهان با کاربرد های مختلف وجود دارند که از بعضی از آن ها به طور وسیعی برای اصلاح نژاد بزهای بومی در اقصا نقاط جهان استفاده می شود. مهم ترین نژاد های بز شیری دنیا عبارت اند از: بز سانن، آنگلونوبیان، توگنبورگ، آلپاین، مورسیا، بارباری و جاموناپاری.
بز سانن
تاریخچه و منشأ پیدایش بز سانن
زیستگاه اولیه بز سانن در منطقه سانن و سمینتال علیا ( کانتن برن ) است که بعدها از این مناطق به دیگر نقاط سوئیس گسترش یافته است. ولی در میان تمام نژادهای شیری بز در دنیا، نژاد سانن بیش ترین پراکنش را داراست و پرورش آن نتایج عالی داشته است. از ویژگی های برجسته بز سانن، سازگاری بالا با رژیم های خوراکی گوناگون و اقلیم های متفاوت از جمله مناطق کوهستانی و دشت است. نژاد سانن معتبرترین و پرطرفدارترین بز در جهان است.
بز آلپاین
تاریخچه و منشأ پیدایش بز آلپاین
آلپاین یکی از مشهورترین نژادهای بز در جهان است که زادگاه آن کشور فرانسه است. بز نژاد آلپاین نیز دارای میزان شیردهی بالاست و نسبت به تغییرات محیطی بسیار مقاوم و سازگار است. بز آلپاین یکی از بهترین و خوشمزه ترین شیرهای بز در جهان را داراست که برای تولید انواع فراورده های لبنی مورد استفاده قرار می گیرد. در سال های اخیر نژاد بزهای آلپاین به کشورهای دیگر نیز وارد شده است و باعث به وجودآمدن نژادهای جدیدی از آن شده است.
بز مورسیا
تاریخچه و منشأ پیدایش بز مورسیا
نژاد بز مورسیا گرانادا بومی جنوب شرق اسپانیا ( مناطق مورسیا، آلمریا، گرانادا و الی کانته) است. این نژاد از بزهای اسپانیا، به دلیل سهولت در پرورش و تحمل شرایط نامساعد محیطی و تولید شیر مناسب مورد توجه قرار گرفته است. بز مورسیا چندین دهه است که به کشورهای آرژانتین، برزیل، مکزیک، آفریقای شمالی و ونزوئلا صادر می شود. در حال حاضر تعداد بز مورسیا در جنوب شرقی اسپانیا حدود ۴۰۰ هزار رأس برآورد می شود که حدود ۱۵۰ هزار رأس از آن ها در منطقه مورسیا پراکنده هستند.
تعداد 1000 رأس از بز مورسیا در سال 1395 به ایران وارد شد و هم اکنون در شهر قلعه گنج کرمان، روستای چاه شاهی در حال تکثیر هستند.
مقایسه نژادهای بز
از نظر تولید شیر بز سانن بیش ترین میزان تولید و از نظر انطباق پذیری بز آلپاین و مورسیا بیش ترین انطباق را دارند. روشن است که با درنظرگرفتن رکوردهای استاندارد نژادی هلشتاین، آلپاین و سانن، کماکان بز مورسیا در رابطه با بهره وری تولید چربی، پروتئین و لاکتوز با تفاوت معنی داری عملکرد بسیار بالاتری دارد.
در جدول ۱ خصوصیات تولیدی و شیرواری نژادهای بز خارجی با بزهای داخلی مقایسه شده است.
با توجه به خصوصیات و ویژگی نژادهایی مانند آلپاین، سانن و اخیرا مورسیا دامداران زیادی مایل به توسعه این نژادها و جایگزینی آن با سایر بزهای بومی خود شده اند. اگر تمام اقدامات یک دامدار هدفمند و با توجه به نیاز هر منطقه باشد، می توان از این نژادهای پرتولید برای افزایش بازدهی تولید در واحد سطح و ایجاد اشتغال پایدار استفاده کرد.
ضرورت واردات بزهای پرتولید خارجی به کشور
بزهای پرتولید نتیجه پژوهش های متعدد در زمینه اصلاح نژاد در راستای افزایش بهره وری تولید شیر و گوشت هستند. پروژه های عملیاتی در این حوزه بسیار پرهزینه و زمان برند. شرایط فعلی ما به گونه ای است که عملاً سرعت رشد نیازها بیش از امکان برآورده ساختن آن ها با اتکای صرف برداشته های ژنتیک دام های بومی هستند.
واردات این منابع ژنتیک در حدی که بتواند مبنایی برای تغییر وضعیت فعلی در جهت ارتقای شاخص های تولید در بخش پرورش دام های سبک ایجاد کند، اجتناب ناپذیر است؛ علاوه بر آنکه دستیابی ارزان به دستاوردهای نوین جهان در این زمینه می تواند ما را ضمن روزآمدشدن، در مسیر آغاز تعریف پروژه های تحقیقاتی ملی قرار دهد.
مشخصاتتان را وارد کنید 