تغذیه گاو شیری و تعیین وضعیت نمره بدنی گاو
افزایش شیر تولیدی سالانه گا وها نیازغذائی آنها را در طول دوره تولید افزایش داده است. از طرفی به لحاظ همزمان بودن تولید شیر و تولید مثل گا وهای شیری گاودار مجبور است برای دستیابی به تولید بالاتر در هردوره شیردهی و انجام زایش های مرتب بعدی، برای مدیریت تغذی های این حیوان دقت بیشتری اعمال کند. دامدار باید بتواند با توجه به میزان تولید حیوانش در هر مرحله، نیاز غذائی آنرا تامین نماید.
تغذیه بیش از حد در برخی از مراحل تولید گاو شیری باعث چاقی حیوان شده و متعاقب آن کاهش تولید شیر، عدم بروز فحلی، عدم گیرائی و آبستنی حادث می شود، بنابراین گاوداران باید بصورتی دام خود را تغذیه کنند که فقط همراه با افزایش شیر تولیدی، آن حیوان قادر باشد غذای بیشتری بخورد یا غذا های باارزش بالاتریا غنی تر در اختیار حیوان قرار دهند تا همگام با تولید، نیاز گاو مرتفع گردد. در هیچ مرحله ای از تولید حیوان را بیش از نیاز تغذیه نکنند تا باعث چاقی شود.
از طرفی تامین نشدن نیاز غذائی گاو های شیری در هر مرحله از تولید باعث لاغرشدن، نرسیدن به تولید بالا، عدم بروز فحلی و اشکال در آبستنی و زایمان آنها می گردد. انتخاب دام های پرتولید در چندین دهه اخیر باعث افزایش شیر تولیدی گل هها شده است. لذا به گاوداران توصیه می شود برای تامین نیاز دام های پرتولید که فقط علوفه مورد نیاز آنها را تامین نمی کند، دانه غلات و پس ماند ههای حبوبات (کنجاله ها) را در جیره حیوانات بعنوان مکمل یا کنسانتره قرار داده تا نیاز آ نها را با غلیط نمودن جیره برطرف نمایند. البته ادامه این امر یعنی مصرف و افزایش کنسانتره به خوراک گاو شیری تا جائی کارآئی دارد که علوفه مورد نیاز آن برای فعالیت های میکروبی شکمبه تامین شده باشد.
بازتاب تغذیه مناسب را می توان با تعیین وضعیت بدنی هرگاو یا گله ارزیابی نمود. اگر توازن وضعیت بدنی هر گاو یا گله در مقایسه با وضعیت بدنی مناسب آن در هر مرحله از تولید وجودداشته باشد، می توان انتظار داشت، تولید و تولید مثل آن گله مناسب و درحد انتظار باشد.
بررسی وضعیت نمره بدنی ، معیار مناسب برای ارزیابی نحوه تغذیه گاو های شیری
گاو های شیری باید در هر مرحله از تولید دارای وضعیت بدنی مناسبی باشند. توجه همزمان گاودار به وضعیت بدنی گاوها از لحاظ چاقی و لاغری معیار مناسبی بر عملکرد نحوه تغذیه ای دامها در دوره پیشین بوده و راهنمای دقیقی برای برنامه ریزی تغذیه آنها درمرحله بعدی است. بطور کلی بررسی وضعیت نمره بدنی حیوانات مزرعه ای و مخصوصا گاو شیری مهمترین ابزار عملی برای دامداران، مدیران و مشاورین دامداری بمنظور ارزیابی سلامتی دامها، نحوه تغذیه و رسیدن به تولید مناسب گله است.
برای تعیین وضعیت نمره بدنی، میزان ذخیره چربی و ماهیچه موجود در بدن حیوانات ارزیابی می شود. اگر بطور دائم وضعیت نمره بدنی حیوانات گله ارزیابی شود می توان با تغییر مناسب جیره ها، مدیریت تغذیه ای را بنحوی برروی گله اعمال کرد که در تمامی مراحل تولید حیوان دارای وضعیت بدنی مناسب باشد.
مهمترین نقاط و مراحل بحرانی یک دام که لازم است در آن مراحل برروی آن ارزیابی وضعیت بدنی صورت گیرد زمان آمیزش، اواسط دوره آبستی، زمان زایش، زمان شیردهی و شیر گیری بچه آن است. اساسا ارزیابی و اندازه گیری وضعیت بدنی بمنظور اقتصادی کردن تولید با بهره گیری بهینه از تولید مثل حیوان و بازده غذائی آن همراه است.
برای ارزیابی نمره بدنی باید بدقت به حیوان نگاه کرد و اگر حیوان پوشش بدنی بلندی داشت با دست آنها را پس زده و بدن حیوان را لمس نمود. تعیین و ارزیابی ماهیچه و ذخیره چربی در هشت نقطه در بدن حیوان برای ارزیابی نمره بدنی ضروری است. ارزیابی و مقایسه وضعیت این نقاط در هر مرحله با وضعیت ایده آل این نواحی در مراحل مناسب می تواند راهنمای خوبی برای تغییر وضعیت غذائی یا مدیریتی حیوان باشد. ارزیابی نمره بدنی حیوانات موضوعی کاملا درکی و تجربی است. ارزیاب باید برروی 8 نقطه از بدن برای ارزیابی میزان ماهیچه، ذخیره چربی و استخوان و ظاهر آن تمرکز کند. نقاط مورد نظر در شکل زیر آمده است.
اولین نقط های که ارزیاب باید در نظر بگیرد ناحیه سینه است. شانه ها، دنده ها و پشت حیوان در ناحیه کمر نقاط بعدی هستند. استخوان مهره لگنی در ناحیه بعد از فرو رفتگی شکمی، ناحیه زیر شکم و محل اتصال دم (دمگاه) و استخوان نشیمنگاه از جمله نقاطی هستند که ارزیاب باید برروی آنها قضاوت کند. بعد از ارزیابی تمامی این نقاط نمره وضعیت بدنی توسط ارزیاب به حیوان داده می شود. باید سعی شود از زوایای مختلف از جلوی رو، پهلو و پشت حیوان را مورد ارزیابی قرار داد.
برای ارزیابی باید به صورت سیستماتیک بترتیب از ناحیه جلو به عقب حیوان توجه کرد و به حیوانات بصورت انفرادی نمره داد و در مراحل مختلف آمیزش، زایش و شیردهی که در بالا به آن اشاره شد، این امررا دنبال کرد. تا در طی مراحل مختلف با تنظیم جیره حیوان به بهترین نمره بدنی برسد.
سه نکته برای ارزیابی حیوانات باید در نظر داشت تا ارزیاب دچار مشکل نگردد. این نکات شامل پر بودن شکم بعد از تغذیه و مدت آبستنی، مقدار الیاف پوششی و موی روی بدن و مقدار ماهیچه بدن حیوان است. البته حیواناتی که تغذیه شده و سیر ترند یا آبستنی سنگین دارند چاق تر بنظر می رسند و نمره بالاتری را می گیرند و بالعکس حیواناتی که گرسنه هستند از حد معمول نمره پائین تری را اخذ خواهند نمود، که تصحیح آن بعهده قضاوت کننده است.
معمولا گاوها را در 5 نمره طبقه بندی می کنند که عبارتند از:
نمره بدنی 1 : گا وهای خیلی ضعیف
نمره بدنی 2 : گا وهای ضعیف
نمره بدنی 3 : گا وهای با وضعیت متعادل
نمره بدنی 4 : گا وهای با وضعیت بدنی چاق
نمره بدنی 5 : وضعیت گا وهای خیلی چاق
مشخصاتتان را وارد کنید 