علف های هرز هندوانه و کنترل علف های هرز هندوانه
در میان ارقام مختلف هندوانه ویژگی های رویشی متفاوتی وجود دارد که عکس العمل های متفاوتی را در مواجهه با رقابت حاصل از علف های هرز سبب می شود. طول دوره رویشی سرعت رشد رویشی و ویژگی های برگ ارقام مختلف همگی در تعیین نتیجه رقابت هندوانه با علف های هرز موثر هستند در شرایط آب و هوایی و محیطی مختلف علف های هرز متفاوتی سبز شده و ویژگی های رقابتی مختلفی نیز بدست می آورند که تقابل آنها با خصوصیات ارقام مختلف تعیین کننده نتیجه این تعامل است.
با شروع فصل بهار و گرم شدن هوا که مصادف با زمان کاشت هندوانه است گونه های متعددی از علف های هرز شروع به رویش می کنند. گونه های پهن برگی چون سلمه تره، تاج خروس، گاوپنبه، قوزک، تاجریزی، گوش بره، آفتاب پرست، گند جارو و گونه های باریک برگ مثل قیاق، دم روباهی، چسبک، پنجه مرغی، حلفه، اویارسلام و گونه انگل گلدار مانند سس از مهمترین علف های هرز مزارع هندوانه هستند. در ذیل ویژگی های هر کدام از این علف های هرز و نحوه خسارت آنها به هندوانه آورده شده است:
علف هرز سلمه تره
دوره زندگی سلمه تره: یکساله
روش تکثیر سلمه تره: بذر
قدرت رقابت سلمه تره با هندوانه: بسیار قوی
نوع خسارت سلمه تره به هندوانه: مصرف بسیار بالای عناصر غذایی و رطوبت خاک و سایه اندازی
علف هرز تاج خروس
دوره زندگی تاج خروس: یکساله
روش تکثیر تاج خروس: بذر
قدرت رقابت تاج خروس با هندوانه: بسیار قوی
نوع خسارت تاج خروس به هندوانه : مصرف بسیار بالای عناصر غذایی و رطوبت خاک و سایه اندازی
علف هرز گاوپنبه
دوره زندگی گاوپنبه: یکساله
روش تکثیر گاوپنبه: بذر
قدرت رقابت گاوپنبه با هندوانه: قوی
نوع خسارت گاوپنبه به هندوانه: مصرف عناصر غذایی و رطوبت خاک و اثرات آللوپاتیک روی هندوانه
علف هرز قوزک
دوره زندگی قوزک: یکساله
روش تکثیر قوزک: بذر
قدرت رقابت قوزک با هندوانه: متوسط
علف هرز تاج ریزی
دوره زندگی تاج ریزی: یکساله
روش تکثیر تاج ریزی : بذر
قدرت رقابت تاج ریزی با هندوانه: متوسط
نوع خسارت تاج ریزی به هندوانه: کاهش کیفیت میوه
علف هرز گوش بره
دوره زندگی گوش بره: یکساله
روش تکثیر گوش بره: بذر
قدرت رقابت گوش بره با هندوانه: قوى
نوع خسارت گوش بره به هندوانه: مصرف عناصر غذایی و رطوبت خاک و افزایش برخی آفات
علف هرز آفتاب پرست
دوره زندگی آفتاب پرست : یکساله
روش تکثیر آفتاب پرست : بذر
قدرت رقابت آفتاب پرست با هندوانه: قوی
نوع خسارت آفتاب پرست به هندوانه : رقابت برای منابع رشد و افزایش برخی آفات
علف هرز گند جارو
دوره زندگی گند جارو : یکساله
روش تکثیر گند جارو: بذر
قدرت رقابت گند جارو با هندوانه : بسیار قوی
نوع خسارت گند جارو به هندوانه: اثرات آللوپاتیک شدید و کاهش کیفیت میوه هندوانه
علف هرز خارشتر :
دوره زندگی خارشتر : چند ساله
روش تکثیر خارشتر : بذر و ریشه
قدرت رقابت خارشتر با هندوانه: قوى
نوع خسارت خارشتر به هندوانه: زخمی و سوراخ شدن میوه های کوچک هندوانه و مزاحمت در برداشت
علف هرز جغجغه
دوره زندگی جغجغه: چند ساله
روش تکثیر جغجغه : بذر و ریشه
قدرت رقابت جغجغه با هندوانه : قوى
نوع خسارت جغجغه به هندوانه :
رقابت برای منابع رشد و افزایش برخی آفات
علف هرز اویار سلام
دوره زندگی اویار سلام : چند ساله
روش تکثیر اویار سلام : بذر و غده
قدرت رقابت اویار سلام با هندوانه : بسیار قوی
نوع خسارت اویار سلام به هندوانه : کاهش شیرینی میوه هندوانه و بازار پسندی آن
علف هرز سس
دوره زندگی سس: یکساله
روش تکثیر سس: بذر
قدرت رقابت سس با هندوانه : انگل
نوع خسارت سس به هندوانه : کاهش شدید کمی و کیفی میوه
علف هرز قیاق
دوره زندگی قیاق: چند ساله
روش تکثیر قیاق: بذر و ریزوم
قدرت رقابت قیاق با هندوانه: بسیار قوی
نوع خسارت قیاق به هندوانه: کاهش شدید عملکرد و اثرات آللو پاتیک
علف هرز پنجه مرغی
دوره زندگی پنجه مرغی : چند ساله
روش تکثیر پنجه مرغی : بذر و ریزوم و استولن
قدرت رقابت پنجه مرغی با هندوانه: بسیار قوی
نوع خسارت پنجه مرغی به هندوانه: اثرا آللوپاتیک و کاهش کمی و کیفی
علف هرز پنجه انگشتی
دوره زندگی پنجه انگشتی : یکساله
روش تکثیر پنجه انگشتی : بذر و ریزوم
قدرت رقابت پنجه انگشتی با هندوانه: قوی
نوع خسارت پنجه انگشتی به هندوانه : رقابت بر سر منابع رشد و کاهش عملکرد
علف هرز دم روباهی سبز
دوره زندگی دم روباهی سبز : یکساله
روش تکثیر دم روباهی سبز : بذر
قدرت رقابت دم روباهی سبز با هندوانه: متوسط
نوع خسارت دم روباهی سبز به هندوانه : کاهش عملکرد
علف هرز چسبک
دوره زندگی چسبک: یکساله
روش تکثیر چسبک: بذر
قدرت رقابت چسبک با هندوانه: متوسط
نوع خسارت چسبک به هندوانه: کاهش عملکرد و مزاحمت در حین تردد
علف هرز حلفه
دوره زندگی حلفه : چند ساله
روش تکثیر حلفه : بذر و ریشه
قدرت رقابت حلفه با هندوانه : متوسط
نوع خسارت حلفه به هندوانه : سوراخ کردن میوه های هندوانه و افت عملکرد
گونه های سلمه تره C4 بوده مصرف آب و عناصر غذایی بسیار بالایی دارند اکثر این گونه ها به دلایلی همچون مصرف رطوبت و عناصر غذایی سایه اندازی وارد کردن مواد آللوپاتیک باعث کاهش کمی و کیفی میوه های هندوانه می شوند. همچنین برخی از علف های هرز مثل تاج خروس و خارشتر زمینه گسترش و آلودگی بوته های هندوانه به علف هرز انگل سس را فراهم می کنند.
به دلیل خوابیده و رونده بودن بوته های هندوانه در اثر سایه اندازی گونه های مختلف علف های هرز میوه های هندوانه از نظر کیفی و کمی دچار افت می شوند و زمینه مساعدی برای افزایش بسیاری از بیماری ها مثل سفیدک داخلی و شته و تریپس را فراهم می کند در زمان میوه دهی بوته های علف هرز مثل سلمه تره، تاج خروس و گاوپنبه مکان مناسبی جهت مخفی شدن بسیاری از حیوانات مثل جوجه تیغی، گراز و پرندگانی مثل کلاغ می باشد که با خوردن و سوراخ کردن میوه ها خسارت فراوانی را سبب می شوند. برخی از گونه ها مثل حلفه با سوراخ کردن میوه هندوانه باعث غیر قابل مصرف شدن آن می شوند گونه هایی مثل تاج خروس خوابیده و پنجه مرغی اگر اجازه رشد پیدا کرده باشند در زمان کنترل مکانیکی باعث کنده شدن ساقه های رونده بوته هندوانه خواهد شد. قیاق پنجه مرغی، گاوپنبه... با رهاسازی مواد آللوپاتیک باعث کاهش رشد و عملکرد هندوانه می شوند بسیاری از این گونه ها همچون اویار سلام با مصرف شدید نیتروژن و رطوبت خاک باعث کاهش میزان مواد قندی میوه هندوانه شده و بازار پسندی و کیفیت میوه را کاهش می دهند. چسبک ، خارشتر، جغجغه، با چسبیدن و مجروح کردن کارگران در حین تردد به ویژه در زمان برداشت مزاحمت ایجاد می کنند.
می کنندبرخی از علف های هرز مرسوم مزارع هندوانه
کنترل علف های هرز مزارع هندوانه
1- تناوب: خوشبختانه در اکثر مناطق در رابطه با کشت هندوانه تناوب رعایت می شود. هنگامیکه هندوانه در تناوب چند ساله با محصولات پائیزه قرار می گیرد به طور طبیعی از فشار علف های هرز بهاره کاسته خواهد شد.
2- تهیه زمین: تهیه مناسب بستر کاشت بستگی به شناخت کافی از گونه های علف هرز موجود در مزارع دارد. چنانچه علف های هرز چند ساله مثل قیاق، پنجه مرغی خارشتر و غیره علف هرز غالب منطقه باشند، بهتر است زمین به گونه ای شخم زده شود که ریشه ها ریزوم ها و دیگر اندام های رویشی زیرزمینی این گیاهان به سطح خاک آیند تا در اثر نور خورشید و یا باد خشک شده و از بین بروند. چنانچه در مزرعه تراکم علف های هرز یکساله بیشتر باشد بهتر است زمین شخم سطحی زده شود. در این صورت چون بذرهای این گیاهان در نزدیک سطح زمین قرار می گیرند اغلب تحریک به جوانه زنی می شوند. شخم عمیق باعث دفن بذر علف های هرز می شود و در اثر عملیات داشت ممکن است بذور علف های هرز مجدداً به سطح خاک آورده شده و بعد از رشد نسبتاً زیاد بوته هندوانه که مبارز با علف های هرز مشکل می شود، سبز شوند.
3- تاریخ کاشت: بذرهای اکثر علف های هرز در محدوده دمایی خاص بیشترین جوانه زنی را دارند. در اواخر فروردین اکثر گونه های علف هرز شروع به جوانه زنی می کنند. در صورت فراهم بودن امکانات و ایجاب شرایط محیطی با کشت دیرتر می توان زمینه کاهش فشار علف های هرز را فراهم کرد اما این امر اولین برداشت هندوانه را به تاخیر خواهد انداخت. علف های هرز جوانه زده را می توان با خاک ورزی سطحی از بین برد و سپس اقدام به کشت کرد.
4- استفاده از مالچ: در مزارع هندوانه استفاده از کاه و کلش و بقایای گیاهی از مهمترین موادی هستند که می توان از آنها به عنوان مالچ بهره گرفت. بدین منظور می توان بقایای گیاهی را به قطعات کوچک خرد کرده و سپس آنها را قبل از جوانه زنی علف های هرز بین ردیف های کاشت و یا حداقل در مناطقی که آلودگی شدید به علف های هرز طبق سابقه قبلی زمین وجود دارد بکار برد میزان کنترل علف های هرز توسط مالچ بستگی به گونه علف هرز و نوع مالچ دارد ولی قاعده کلی آنست که همه علف های هرز کم و بیش بسته به گونه تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
5- کنترل شیمیایی: هر چند که برای کنترل علف های مزارع هندوانه علف کش های اختصاصی وجود ندارد اما می توان در برخی از مزارع با استفاده از علف کش های موجود اقدام به کنترل آنها کرد.
کاشت مستقیم بذر هندوانه
در کاشت مستقیم بذر امکان مصرف علف کش های خاک مصرف تریفلورالین (ترفلان) و اتال فلورالین (سونالان) وجود ندارد چون گیاهچه هندوانه نیز مانند علف های هرز حساس بوده و از بین خواهند رفت تنها در صورتی که امکان دیگری نباشد میتوان ابتدا بذور هندوانه را کاشت و قسمت کاشته شده را با پلاستیک پوشاند و سپس اقدام به پاشش ترفلان و یا سونالان نمود و تنها بین ردیف های کاشت را با خاک مخلوط کرد مخلوط شدن علف کش با خاک چاله های کاشت باعث از بین رفتن بذرهای هندوانه خواهد شد لذا بایستی دقت نمود که چاله های کاشت از تماس با علف کش و اختلاط خاک آن با علف کش های خاک مصرف یاد شده دور بماند. داکتال (DCPA) علف کش پس رویشی است که به میزان 10 - 12 کیلوگرم در هکتار استفاده می شود. این علف کش بایستی هنگامی به کار رود که بوته های هندوانه حداقل دارای ۵ برگ حقیقی شده باشند.
کاشت نشایی هندوانه
در کاشت نشایی بعد از ۱۰ روز که بوته های هندوانه کاملاً مستقر شدند با پوشاندن روی بوته ها با پاکت های فریزر اقدام به استفاده از ترفلان یا سونالان کرد و سپس آنها را با خاک مخلوط کرد. با تداوم تاثیر علف کش در خاک بوته های هندوانه با رشد و پوشاندن سطح خاک، مانع خسارت علف های هرز خواهند شد در کاشت نشایی نیز می توان بعد از استقرار بوته های هندوانه از علف کش داکتال به میزان 10 - 12 کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. این علف کش در کنترل علف های هرزی چون تاج خروس، سلمه تره، سس، پنجه انگشتی ،سوروف ،آفتاب پرست، دم روباهی، بارهنگ، ترشک، هفت بند، عروسک پشت پرده، علف شور، تاجریزی، قیاق و خارخسک موثر است.
همچنین برای کنترل علف های هرز باریک برگ مثل قیاق، پنجه مرغی، دم روباهی و پنجه انگشتی و غیره می توان از علف کش هایی چون گالانت سوپر، فوزیلید، فوکوس و نابواس و غیره استفاده نمود. استفاده از این علف کش ها در کنترل علف های هرز باریک برگ یکساله با دزهای کمتر و برای کنترل باریک برگ های چند ساله با دزهای بالاتر توصیه می شود همچنین برای کنترل علف های هرز چند ساله مثل خارشتر، قیاق و پنجه مرغی حداقل ۲ هفته قبل از کاشت از علف کش سیستمیک گلایفوزیت (رآنداپ) به میزان ۱۰-۶ لیتر در هکتار می توان استفاده کرد. پس از مصرف این علف کش حداقل ۲ هفته لازم است تا به اندام های زیر زمینی علف های هرز مذکور برسد تا باعث کنترل آنها شود همچنین از این علف کش برای کنترل علف های هرز چند ساله به صورت کنترل شده و به گونه ای که تماسی با بوته های هندوانه نداشته باشد میتوان استفاده کرد.
علف کش پاراکوات (گراماکسون) علف کش تماسی غیر انتخابی است که برای از بین بردن علف های هرز سبز شده قبل از کاشت استفاده می شود. همچنین برای کنترل علف های هرزی که به صورت لکه ای در میان بوته های هندوانه وجود دارد البته به صورت کنترل شده به میزان ۳-۲ لیتر در هکتار می توان استفاده نمود. هر دوی این علف کش ها به محض تماس با خاک غیر فعال شده لذا اثرات سویی نخواهند داشت ولی نکته قابل توجه در رابطه با کاربرد آنها این است که به هیچ وجه نباید با بوته های هندوانه تماس پیدا کند.
مشخصاتتان را وارد کنید 