مبارزه و مدیریت بیولوژیک آفات و علف های هرز صنوبرکاری
صنوبرکاری در مناطق با بارندگی و رطوبت کافی مانند استان های گیلان و مازندران با استفاده از کلن های سریع الرشد و مقاوم در برابر آفات معمولاً یک کشت موفق و میزان تولید آن از نقطه نظر کمی و کیفی رضایت بخش است. در سایر نقاط ایران بویژه در نواحی خشک و نیمه خشک با تابستان های گرم و محدودیت آب، صنوبرکاری اغلب برای همه گونه ها با موفقیت همراه نبوده و در چنین شرایطی اثرات ناشی از کمبود آب رشد درختان را دچار مشکل کرده است و بالاخره ضعف فیزیولوژیکی درختان، بستر مناسبی را برای فعالیت آفات بویژه سوسک های چوب خوار صنوبر فراهم می کند. مهمترین آفات گونه ها و کلن های صنوبر که به ارقام بومی و غیر بومی خسارت وارد می کنند را می توان از نظر نحوه خسارت وارده به میزبان به سه گروه عمده آفات برگ خوار، چوب خوار و آفات مکنده تفکیک کرد.
آفات برگ خوار: آفات برگ خوار در یکی از مراحل رشدی خود از برگ و جوانه های برگ گونه های مختلف صنوبر تغذیه می کنند و سبب لخت شدن نهال های صنوبر می شوند. در نتیجه گیاهان مورد حمله ناگزیر به برگ دهی مجدد می شوند و همین امر ضعف فیزیولوژیکی درختان را به دنبال دارد و زمینه را برای حمله آفات چوب خوار آماده می کنند. در ارتباط با حمله آفات برگ خوار حدود 30 گونه بر روی درختان صنوبر جمع آوری شده اند که برخی از آنها تک خوار هستند و صرفاً از یک گونه صنوبر تغذیه می کنند و برخی چندخوار هستند که از گونه های مختلف صنوبر تغذیه می کنند و برخی همه خوار هستند که علاوه بر تغذیه از صنوبر از میزبان های متعدد دیگر گونه های گیاهی نیز تغذیه می کنند.
آفات مکنده: آفات مکنده شیره نباتی درختان صنوبر را می مکند و موادغذایی لازم را کسب می کنند. کاهش سطح فتوسنتز گیاه و گاهی ریزش برگ ها از عوارض تغذیه شدید این حشرات است. گونه سنک صنوبر در برخی از مناطق روی گونه های صنوبر با تراکم زیاد ظاهر می شود و خسارت شدیدی را ایجاد می کند. شته مومی روی تنه درختان میزبان مستقر و ضمن تغذیه از شیره گیاه میزبان، با ایجاد شکاف هایی در پوست تنه درختان سبب اختلال های فیزیولوژیکی و ضعف درختان می شود.
آفات چوبخوار: آفات چوب خوار از مهمترین آفات صنوبر در بسیاری از استان های کشور محسوب می شوند. برخی از این حشرات مانند سوسک چوب خوار صنوبر در داخل تنه درختان صنوبر ایجاد خسارت شدید می کنند. این آفت چوب خوار در استان های آذربایجان شرقی و غربی بر روی سه گونه صنوبر نیگرا، کبوده و اورامریکن گزارش شده است. همچنین لارو تعدادی از این آفات از ریشه درختان صنوبر تغذیه می کنند و سبب ضعف و گاهی خشکیدگی درختان میزبان می شود. آفات و عوامل بیماری زای گوناگونی که به درختان صنوبر صدمه می زنند و تلفیق روش های گوناگون مبارزه منطبق با چرخه زندگی به نحوی که بتواند از زیان و خسارت اقتصادی آنها بکاهد و از جانوران مفید و دشمنان طبیعی آنها حمایت و حفاظت کند تنها از طریق مدیریت کنترل تلفیقی آفات امکان پذیر است. اولین مرحله در مدیریت کنترل تلفیقی آفات، شناسایی دقیق گونه و ارقام مختلف صنوبر و نیازهای اکولوژیکی هر یک است. اگر نیازهای اکولوژیکی گونه های صنوبر در هنگام کاشت در نظر گرفته نشود، گیاه به دلیل عدم برخورداری از شرایط مناسب و مطلوب گیاهی ضعیف و آماده آلودگی به انواع آفات و بیماری ها خواهد شد. اگر برنامه مدیریتی صرفاً بر اساس آفات موجود بر روی درختان صنوبر تدوین شود و به جایگاه و نیازهای اکولوژیکی گونه گیاهی توجه نشود این مبارزه از موفقیت کافی برخوردار نخواهد بود. بنابراین شناخت آفات، بررسی چرخه زندگی، بیولوژی آفات و میزان خسارت و شناخت جایگاه اکولوژیکی آنها و مطالعه روشهای مبارزه علیه آفات مواردی هستند که در برنامه مدیریت تلفیقی آفات باید مدنظر قرار گیرد.
مبارزه با علف های هرز
مبارزه با علف های هرز مزارع بویژه در سنین کم نهال ها ضروری است. این گیاهان ناخواسته آب و مواد غذایی گیاه را جذب کرده و برای درختان مزاحمت های بسیاری ایجاد می کنند. کنترل علف های هرز می تواند به روش های مکانیکی، شیمیایی و یا به وسیله کارگر انجام شود. در کشتهای وسیع استفاده از ماشین علف تراش و یا کلتیواتور توسط تراکتور باغی در بین ردیف ها یکی از روشهای کنترل علفهای هرز است که هم کاربرد اقتصادی دارد و هم آلودگی های زیست محیطی ندارد.