فصل پیوند و وسایل پیوند زنی
بنابر آنچه بیان شد موقع پیوند زدن زمانی است که گیاه در دوره فعالیت یعنی شیره نباتی در جریان باشد. بنابراین از نظر علمی در هر موقع از سال به استثنای موقعی که گیاه در دوره استراحت به سر می برد و شیره نباتی راکد گردیده می توان عمل پیوند را انجام داد. این نظریه در عمل به اشکالاتی بر می خورد که عملا موقع پیوند زدن را محدود می کند.
1- مقدار زیاد شیره نباتی مانع ایجاد تماس بین پیوندک و پایه در ناحیه طبقه مولده و جوش خوردن آنها با یکدیگر می شود و به اصطلاح باغبانان پیوندک در شیره نباتی خفه می گردد.
2- حرارت زیاد باعث تبخیر فوق العاده پیوندک شده و قبل از آنکه سلولهای طبقه مولده یکی شوند و شیره نباتی کافی به پیوندک برسد، گرما پیوندک را خشک نموده از بین می برد.
سرمای زمستان و یخبندان و بطور کلی حرارت کمتر از 10 درجه در هوای اطراف پیوندک نیز مانع فعالیت سلولهای نامبرده گردیده جوش خوردن پیوند را غیر ممکن می سازد.
بنابر آنچه گفته شد عملاً در دو فصل بطور حتم می توان گیاهان را پیوند کرد. یکی در فصل بهار پس از بیدار شدن پایه و قبل از آنکه شدت جریان شیره نباتی زیاد شود و یا آنکه سرمای اول بهار مانع فعالیت سلولهای قسمت هوایی گیاه گردد و دیگری در اواخر تابستان و یا اوایل پائیز (بنابر نوع درخت ) که جریان شیره نباتی تا اندازه ای کند شده و سرمای زمستان هنوز فرا نرسیده است. بدیهی است که هرگاه ممکن شود با وسایل مناسبی از اثر سوء گرمای تابستان جلوگیری به عمل آید و یا آنکه گرمای هوای محل اجازه دهد می توان درفصل نامبرده نیزعمل پیوند را انجام داد. البته با نوع پیوند می توان تا حدودی بر محدودیت های زمانی پیوند غلبه کرد.
وسایل پیوند زنی
در عمل پیوند، همانند تمامی کارهای باغبانی، به وسایل و امکانات خاصی نیاز داریم تا پیوندک در جای مورد نظر استقرار یافته و عملیات به طور صحیح انجام گیرد. این ابزار عبارتند از:
1- اره:
این وسیله دارای انواع مختلف با اندازه های متفاوت است و هر یک از آنها به منظور خاصی در قطع شاخه ها و پیوند به کار گرفته می شود. به طور کلی در بعضی از آنها تیغه کاملاً ثابت در روی دسته یا پایه قرار دارد و در نمونه های دیگر تیغه غیر ثابت و قابل تعویض است.
2- داسک:
شبیه به چاقوی خمیده ای است که تیغه فولادی آن به دسته چوبی متصل شده است. داسک در انواع مختلف ساخته می شود که برخی از آنها دارای تیغه ای تیز و نوکی کاملاً باریک و در انواع دیگر ضخامت تیغه برحسب نوع کاربرد متفاوت است. داسک در برداشت پوست و زخم و ایجاد شکافهای کم عمق مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه دیگری نیز هست که هم شکاف ایجاد می نماید و هم از قسمت دیگر آن در باز کردن شکاف برای استقرار پیوندک استفاده می شود .
3- قیچی باغبانی:
این قیچی برای قطع سرشاخه ها و کارهای ضروری به کار می رود و معمولاً به اندازه ها واشکال مختلف ساخته می شود. برخی از آنها دارای دسته بلندی است که با آن می توان سرشاخه ها ر ا قطع کرد. ولی در هر حال یک تیغه آن باید باریک و کاملاً تیز باشد.
4- چاقوی پیوند زنی:
چاقوی پیوند زنی به اشکال و اندازه های مختلف ساخته شده که تیغه آن از فولاد بوده و لبه آن بایستی کاملاً تیز و صیقلی باشد. معمولاً برای پاره ای از انواع پیوند از چاقوی خاصی استفاده می شود .
5- تخماق باغبانی:
تخماق باغبانی وسیله ای است چوبی که در زدن ضربه برای ایجاد شکاف کاربرد دارد و به اشکال یک طرفه ساده و یا چکش مانند ساخته می شود .
6- ریسمان:
در عمل پیوند زنی پس از اجرای عملیات پیوند، از ریسمان برای حفاظت و نگهداری محل پیوند به منظور اتصال کامل به یکدیگر و عدم ایجاد فاصله استفاده می شود .
ریسمانی که در پیوند زدن به کار می رود باید دارای شرایط زیر باشد :
- در مقابل آفتاب و رطوبت زود نپوسد.
- ریسمان باید به اندازه کافی قابل کشش باشد تا مانع نمو قطری پایه در محل پیوند نگردد زیرا اگر ریسمان فاقد این خاصیت باشد پیوندک از بالای محل پیوند نمو زیاد نموده و متورم می گردد در صورتی که پایه در آن نقطه نازک و ضعیف می ماند و این امر ممکن است در آتیه باعث سستی درخت پیوندی گردیده و در اثر جزیی حادثه و یا وزش باد نسبتاً شدیدی قسمت پیوندی درخت از پایه جدا شود.
- ریسمانی که برای بستن به کار می رود نباید در اثر رطوبت کوتاه شود و یا به اصطلاح معروف « آب برود» زیرا در این صورت ریسمان کوتاه شده به پایه و پیوندک فشار وارد آورده مانع نمو و رشد قطری شاخه می گردد. در عین حال رطوبت و حرارت نباید موجب طویل شدن ریسمان گردد چه در این حالت ریسمان از دو شاخه باز شده و نتیجه مطلوب ازبستن پیوندک و پایه حاصل نمی شود. هر اندازه درخت قوی و ضخیم تر است ریسمان نیز باید کلفت تر و محکم تر باشد.
- ریسمان باید به اندازه کافی محکم باشد تا در اثر قطور شدن شاخه ریسمان قبل از موقع مناسب پاره نشود.
انواع ریسمان
ریسمانهای مختلفی که برای بستن پیوندک به کار برده می شود عبارت است از : ریسمان پشمی – پنبه ای – علفی و یا پوست پاره ای از درختان مانند پوست درخت بید و غیره.
برای بستن انواع پیوند های نازک و متوسط ریسمان پشمی وسیله خوبی است. رطوبت در این نوع ریسمان ها تاثیر ندارد. مخصوصاً اگر در موقع تهیه آنها پشم مورد استفاده را مدتی در روغن گذارده باشند. قوه کشش پشم نیز به اندازه کافی می باشد.
در ریسمان پنبه ای نیز تغییرات جوی مخصوصا رطوبت تاثیر ندارد ولی قوه کشش آن کم است و در بستن درختان سریع الرشد مانع نمو قطری محل پیوند می شود. ریسمان پنبه ای بیشتر برای بستن درختان ضخیم و آنهایی که نمو و رشد قطری کمی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.
7- ماشین ههای مخصوص پیوند زنی:
امروزه برای سرعت بخشیدن به عملیات پیوند زنی و بالا بردن درصد موفقیت و یکنواختی، از ماشین های مخصوصی استفاده می شود. ولی کاربرد این ماشین ها تقریباً محدود به اجرای چند نوع پیوند می باشد.
8- چسب پیوند:
همانطوری که در هر گونه عملیات جراحی، پانسمان و ضد عفونی محل زخم ضروری است، در پیوند نیز برای جلوگیری از نفوذ انواع عوامل بیماری زا، لازم است محل بریدگی یا زخم توسط ترکیبات خاصی پوشیده شود تا محل زخم برای مدت زمانی که پیوندک با پایه جوش نخورده است حفاظت نماید. در هر حال نهال های پیوند شده در محل پیوند به گرمای زیاد و رطوبت حساس هستند و باید به هر نحوی که ممکن است این زخم ها و منافذ را مسدود نمود. ماده ای را که برای این امر مورد استفاده قرار می گیرد چسپ پیوند می نامند.
مشخصاتتان را وارد کنید 