بیماری های مهم بادمجان

ذیلاً به تعدادی ازبیماری های مهم بادمجان اشاره می گردد:

ساق سیاه Phytophtora capsici

درمحل آلودگی ابتدا لکه ای به رنگ قهوه ای تیره و یا سیاه پدیدار می گردد که به تدریج به طرف بالا و پائین و اطراف محل آلودگی پیشروی می کند. پس از چندی عامل بیماری به بافت های  مجاور لکه نفوذ کرده و مانع جریان شیره های گیاه می گردد.

عضو مورد حمله پژمرده و خشک می گردد. گاهی اوقات درمحل آلودگی، زخم و حالت پوسیدگی نیزمشاهده می گردد. درهرصورت اگر شاخه ای آلوده گردد همان قسمت و اگرساقه اصلی و یا طوقه مورد حمله قرارگیرد تمامی بوته خشک می گردد . عامل بیماری در خاک وجود دارد و توسط آب آبیاری و وسائل کشاورزی به نقاط مختلف مزرعه جابجا می گردد. اسپورهای عامل بیماری توسط قطرات باران از خاک به میوه ها و شاخ و برگ انتقال می یابند. دمای رشد قارچ عامل بیماری 11 تا 35 درجه سانتی گراد و دمای بهینه رشد آن 30  درجه سانتی گراد می باشد . جهت مبارزه، ضدعفونی خاک خزانه، انتقال و انهدام شاخ و برگ آلوده، شخم عمیق و زیرخاک کردن بقایای گیاهان ، تناوب زراعی سه ساله، فاصله دار کاشتن بوته ها و در صورت لزوم سمپاشی شاخ و برگ توصیه می گردد.

پوسیدگی ساقه Phytophtora cryptogea

این بیماری سبب پوسیدگی طوقه بادمجان می گردد و علائم آن با آنچه در مورد P.capsici گفته شد مطابقت دارد.

سفیدک سطحی

 Erysiphea polyphaga

Levillula taurica

 Levillula solanacearum

این بیماری توسط گونه های مختلف خانواده Erysiphaceae ایجاد می شود. در ایران قارچ L.Solanacearum اولین بار در سال 1349 از منطقه قصرشیرین گزارش گردید. قارچ L.taurica علاوه بربادمجان، روی گوجه فرنگی و سیب زمینی نیز خسارت وارد می کند . قارچ E.polyphaga در روی گیاهان جوان بادمجان درگلخانه درسال 1970 ازهندوستان گزارش گردید. قارچ E.polyphaga  باعث ایجاد لکه های سفید کثیف در روی برگ می شود این لکه در ابتدا کوچک و گرد بوده و سپس زاویه دار می شود و در روی سطح زیرین و روئی برگ گسترش می یابد و تمام برگ، دمبرگ وساقه را فرا می گیرد. برگ های پائینی زودتر مورد حمله بیماری قرارمی گیرند. برگ های سفیدک زده ممکن است زرد شده دفعتاً بمیرند . قارچ L.taurica باعث ایجاد لکه های زرد کمرنگ در سطح روئی برگ و ایجاد پوشش سفید رنگ در سطح زیرین برگ می گردد . برای مبارزه با بیماری سفیدک سطحی استفاده ازسموم گوگردی توصیه می گردد.

پژمردگی فوزاریومی Fusarium oxysporum f.sp.melongena

این بیماری در قسمت هایی ازاروپا وآسیا خسارت وارد می کند ولی درایران درمورد این قارچ گزارشی در دست نیست . در این بیماری، رگبرگ ها کوچک، کم رنگ و روشن می شوند، درحالیکه رگبرگ های اصلی سبز باقی می مانند. سپس برگها زرد و پژمرده می شوند. این حالت از برگ های پائینی شروع و به سمت بالا پیشروی می نماید. دمای بهینه برای رشد فوزاریوم بادمجان حدود 28 درجه سانتیگراد است بنابراین این بیماری در هوای گرم شایع می شود. انتخاب ارقام مقاوم و ضدعفونی خاک برای کاهش اولیه آلودگی درکنترل بیماری بسیار حائز اهمیت است. کاربرد باویستین 0/1 درصد و بن لات 0/2 درصد بصورت محلول ریز پای بوته در کنترل بیمار ی موثر است.

پژمردگی ورتیسیلیومی

Verticillium albo-atrum

 Verticillium dahlia

تقریباً تمامی خاک های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به قارچ فوق آلوده است . این قارچ به سبزی های مختلف از جمله چغندر، باقلا، خیار، بادمجان، تربچه، ترب، فلفل، سیب زمینی،  ریواس، گوجه فرنگی و هندوانه حمله کرده و خسارت وارد می کند ولیکن بادمجان درمقایسه با سایر سبزیها، حساسترین میزبان محسوب می شود. بوته های بادمجان درتمامی مراحل زندگی به این بیماری مبتلا می شوند. گرچه بیشترین علائم وخسارت بیماری درهنگام میوه دهی مشاهده می گردد. علائم بیماری در ابتدا از برگ های پائینی شروع می شود. تعدادی از این برگها کمی پژمرده می شوند و به رنگ زرد درمی آیند. درمدت کوتاهی برگ ها شدیداً زرد می شوند و قسمت های زرد شده می میرند. ابتدا حاشیه برگ و سپس تمام برگ پیچ می خورد و ازگیاه جدا می گردد در مراحل پیشرفته بیماری، گیاهان کوتوله وکوچک مانده ، پژمرده و زردرنگ می شوند. درگیاهان آلوده میوه ها کوچک تروکمتر ازگیاهان سالم است . در داخل میوه های آلوده ممکن است نوارهای سیاه دیده شوند که نشانگر فساد بافت آوندی است. بافت ساقه های چوبی و ریشه های گیاه قهوه ای می شود که درتشخیص این بیماری درمزرعه کمک زیادی می کند . برای جلوگیری از ورود عامل بیماری به مزرعه بذور باید به مدت 30 دقیقه درآب 50 درجه سانتیگراد خیسانده شوند. کاربرد کود وکمپوست که از بقایای گیاهان حساس به ورتیسیلیوم تهیه شده است باید خودداری کرد. کشاورزان باید ازکاشت بادمجان بعد ازگیاهان حساس به ورتیسیلیوم ازقبیل سیب زمینی، کدو وگوجه فرنگی اجتناب کنند. بقایای گیاهان را باید بلافاصله بعد از برداشت محصول از زمین خارج نمود. مواد غذایی کافی برای رشد بهینه گیاه به زمین داد . قبل از کاشت بادمجان در زمین آلوده، می بایست خاک را ضد عفونی کرد. سمپاشی خاک با قارچ کش هایی نظیر بنومیل وکاپتان برای کنترل بیماری توصیه می گردد. سمپاشی شاخ و برگ گیاه به عنوان مکمل مبارزه مفید است. اضافه کردن قارچ  Trichoderma spp. در روسیه انجام می پذیرد. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری از بهترین راههای کنترل این بیماری است.

پوسیدگی اسکلروتینیایی گوجه فرنگی و بادمجان

 Sclerotinia scletotiorum

Scletotinia minar

علائم بیماری در روی ساقه اصلی یا شاخه های فرعی مشاهده می شود. این علائم از محل زخم یا محل انشعاب شروع می شود و بخصوص در نزدیکی سطح زمین مناطق آب سوخته ای با رنگ قهوه ای روشن یا قهوه ای تیره مشاهده می گردد. توده میسیلیوم سفید با سختینه هایی درروی ساقه دیده شده و پوسیدگی نرم را سبب می گردد. درمناطق گرم و خشک شانکرهای خشک توسعه یافته سبب از بین رفتن گیاه می شود بدون اینکه پوسیدگی نرم ایجاد گردد. عامل بیماری بصورت میسیلیوم در روی گیاهانی که در مزرعه باقی مانده اند یا به بصورت سختینه در بقایای گیاهان فصل نامساعد سال را می گذراند. باد مهم ترین عامل انتشار این بیماری است. عوامل دیگر همچون نشاء آلوده و بذور مخلوط با سختینه نیز در انتقال بیماری نقش دارند. سختینه های خشک برای مدت چند سال می توانند در خاک باقی بمانند. قارچ عامل بیماری به رطوبت زیاد احتیاج داد. در باران های مداوم، مه یا آبیاری بارانی خسارت خیلی شدید است. دمای بهینه برای رشد قارچ 15/5 تا 21 درجه سانتیگراد است. جهت مبارزه با این بیماری، برخی محققین سمپاشی با کینتوزن را در اوایل فصل موفقیت آمیز دانسته اند. سمپاشی با وینلکوزولین و ایپرودیون مؤثرگزارش شده است. روش دیگرمبارزه، غرقاب کردن زمینها به مدت 23 تا 45 روز، عدم آبیاری بارانی وتناوب طولانی بدون کاشت کاهو، لوبیا وکلم می باشد.

موزائیک بادمجان

در برخی مزارع شهرستان داراب تا 100 درصد آلوگی به این بیماری مشاهده شده است. اعتقاد بر این است که لااقل یک ویروس از نوع ویروس موزائیک توتون(TMV) در ایجاد موزائیک بادمجان در داراب دخالت دارد. گزارش شده است که یک نوع موزائیک خفیف با لکه های درشت و اختلافات رنگ ناچیز درشهریار وگیلان مشاهده شده است و احتمال داده شده است که مربوط به ویروس موزائیک توتون باشد.

سوختگی فوموپسیس Phomopsis vexans (phomopsis blight)

عامل بیمار ی به تمام ی اندام هوائی گیاه حمله می کند برگها بطور واضح لکه ها ی خاکستر ی تا قهوه ا ی را نشان می دهند. لکه ها ی مسن تر پر از پیکنیدها ی سیاه رنگ می شوند. برگ ها ی بیمار ممکن است زرد شده و بمیرند. لزج شدگی ممکن است در دمبرگ ها و ساقه ها توسعه یابد که باعث ایجاد سوختگی در بخش عمده ا ی از گیاه می گردد. در میوه ها لکه ها ی رنگ پریده آفتاب سوخته مشاهده می گردد که به تدریج به درون میوه نفوذ می کند و متعاقباً به پوسیدگی نرم تبدیل می گردد. برای کنترل این بیماری کشت واریته های مقاوم، تیمار بذور با مرکوریک کلرید 0/1 درصد یا دیگر قارچ کش ها ی جیوه ای، تیمار بذور در آب گرم 50 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه، سمپاشی خزانه و مزرعه با مخلوط بوردئکس 1 درصد بطور متوالی، سمپاشی شاخ و برگ با کربوندازین 1 درصد ( اولین سمپاشی یک ماه پس از کشت و سمپاشی ها ی بعدی ده روز یکبار ) و تناوب زراعی توصیه می گردد. مالچ گذاری و آبیاری جوی و پشته ای می تواند انتقال آلودگی توسط آب و خاک را کاهش دهد.

پژمردگی باکتریایی  Pseudomonas solanacearum

این بیماری بسیار مخرب است. خسارت این بیماری درفصول گرم و مرطوب شدید تر است و گیاهان پژمرده شده به طور ناگهانی می میرند. اگر ساقه های تازه آلوده را برش عرضی داده و درآب قرار دهیم یک عصاره پدیدار می گردد. برای مقابله با این بیماری، کشت واریته های مقاوم، تیمار بذر با استروپتوسایکلین ( 1 گرم در 40  لیتر ) بمدت 30 دقیقه، تناوب با گیاهان غیر Solanaceae ،کشت بر روی پشته و پیوند بوته روی ریشه های مقاوم توصیه می گردد.

بوته میری

قارچ های عامل بوته میری  (pythium, phytophtora, Rhizoctonia) به بذور در حال جوانه زنی حمله می کنند. خسارت هایی درساقه ایجاد می کنند و باعث افتادگی نشاها می شوند. برای مقابله با بوته میری، استفاده ازواریته های مقاوم، تیمار بذور با باویستین 0/1 درصد، استریلیزه کردن خاک و تناوب مطلوب توصیه می گردد.