کمبود عناصر پر نیاز در کشت خیار گلخانه ای
علائم برگی سریعترین روش در تشخیص اختلالات تغذیهای گیاه است. گیاهان با نمایش علائم خاص برای هر مشکل به شدت و ضعف هر مشکل پاسخ می دهند . لذا با تشخیص به موقع و صحیح این علائم، کنترل اختلالات تغذیه ای و شناسایی کمبود و بیشبود عناصر امکانپذیر است.
کمبود نیتروژن در کشت خیار گلخانه ای
گیاهان نیاز به مقدار زیادی نیتروژن دارند و این عنصر در ساخت کلروفیل (رنگدانه سبز برگها) یا تبدیل کننده نور خورشید به انرژی مورد نیاز گیاه نقش دارد.
کمبود نیتروژن باعث کاهش عمل فتوسنتز و تحت تاثیر قرار دادن رشد رویشی و تولید میوه می شود، به طوریکه گیاه ظاهری رنگ پریده و دوکی شکل پیدا میکند. برگ های جوان کوچک و سبز رنگ ولی برگ های مسن زرد رنگ و سپس می میرند. در صورت تداوم کمبود ، زردی به برگ های جوان نیز توسعه می یابد. عملکرد کاهش یافته، میوه ها رنگ پریده، کوتاه و ضخیم می شوند. علائم شاخص کمبود نیتروژن در خیار درختی شامل کوتاهی و رنگ پریدگی گیاه نسبت به گیاه سالم، همچنین رنگ پریدگی یکنواخت برگ های مسن تر به سبز روشن تا زرد و گسترش این وضعیت تا برگ های جوان در قسمت راس گیاه می باشد . در کمبود نیتروژن رنگ میوه روشن و میوه نوک تیز و ترد می شود و در اثر مصرف زیاد نیتروژن میوه نرم، تیره رنگ و درشت میشود.
رفع کمبود نیتروژن
برای محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، مصرف زمینی 20 تا 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در کنار گیاهان دچارکمبود و یا برگ پاشی محلول دو درصد اوره در حجم زیاد هر دو هفته یکبار توصیه می شود. به منظور جلوگیری از سوختگی احتمالی ناشی از شوری، عملیات برگ پاشی در ساعات پایانی عصر و یا در هوای ابری انجام شود . برای محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاک، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلیگرم در لیتر نیتروژن کافی است.
کمبود فسفر در کشت خیار گلخانه ای
گیاهان در تمام مراحل رشد به فسفر نیاز دارند ولی بیشترین نیاز آن ها در زمان استقرار و اوایل رشد رویشی است. اگر تامین فسفر با مشکل روبرو شود، این عنصر از قسمت های مسن تر به قسمتهای جوان تر حرکت می کند. در محصولاتی مثل خیار که به طور متوالی رشد رویشی و تولید میوه دارند، تامین منظم فسفر و سایر عناصر ضروریست تا گیاه قادر به تولید میوه با کیفیت خوب و در مدت طولانی باشد.گیاهان دچار کمبود فسفر دارای ریشه های ضعیف، کوتاه و ناکارآمد، برگ هایی کوچک، غیرشاداب، به رنگ سبز متمایل به خاکستری، همراه با ظهور لکه های قهوه ای مابین رگ برگِ برگ های بالغ می باشند و با تداوم کمبود، لکه های قهوه ای تبدیل به لکه های سوخته مانند و پس از توسعه باعث مرگ برگ می شوند. در این حالت عملکرد میوه کاهش و کیفیت آن ها نامطلوب است. علائم شاخص کمبود فسفردر گیاه خیار درختی شامل:
-کوتاهی گیاه همراه با برگ های کوچک با رنگ سبز تیره و رشد بطئی برگ ها نسبت به گیاه سالم. مصرف بیش از حد فسفر سبب پرگل و میوه شدن خیار گلخانه ای میشود
رفع کمبود فسفر
برای محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، مقدار فسفر مورد نیاز باید قبل از کشت و براساس آزمون خاک تعیین و به خاک اضافه شود، لذا در این محصولات کمبود فسفر با مصرف زمینی در کنارگیاهان دچارکمبود و یا برگ پاشی آن به طور سریع جبران نمی شود . در هر حال مصرف فرم محلول فسفر مانند منوپتاسیم فسفات از طریق سیستم آبیاری (کود آبیاری) باعث بهبود وضعیت فسفر در گیاهان دچار کمبود می شود ولی این روش و روش برگ پاشی در مدت زمان طولانی خیلی موثر نیستند. برای محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاک، کاربرد محلول غذایی با غلظت 25 تا50 میلی گرم در لیتر فسفر کافی است.
کمبود پتاسیم در کشت خیار گلخانه ای
پتاسیم تنظیم آب گیاه را از طریق تورم سلولی و باز و بسته نمودن روزنه ها کنترل می کند. بطوریکه محصولات دچار کمبود پتاسیم، متمایل به پژمردگی هستند . پتاسیم در گیاه متحرک است و هنگام کمبود از برگ های مسن تر به طرف برگ ها ی جوان تر حرکت میکند. اگرچه رشد گیاهان دچار کمبود ممکن است مختل نشود، ولی عملکرد و کیفیت میوه آن ها کاهش می یابد. کمبود پتاسیم سبب زردی و سوختگی برگ های مسن تر می شود . این علائم از حاشیه برگ ها شروع و به سمت مرکز برگ، مابین رگبرگ ها توسعه می یابد. نواحی بزرگی از بافت اطراف رگبرگ اصلی در کمبود شدید پتاسیم نیز سبز باقی می ماند. در کمبود شدید، سوختگی های قهوه ای رنگ حاشیه به سمت نواحی زرد توسعه یافته و باعث خشکی و کاغذی شدن برگ می شود. این علائم در آب و هوای گرم بطور سریع توسعه می یابند. در گیاه دچار کمبود، اگرچه انتهای میوه ها متورم به نظر می رسند، ولی ممکن است کامل نشوند، علامتی که در استرس آب نیز مشاهده می شود . علائم شاخص کمبود پتاسیم در خیار درختی شامل:
- کوتاهی گیاه، همراه با زردی و سوختگی برگ های مسن تر و تمایل به خشکیدگی و کاغذی شدن آن ها نسبت به گیاه سالم
- زردی و سوختگی لبه برگ های مسن تر و توسعه به سمت مرکز برگ مابین رگ برگ های اصلی
رفع کمبود پتاسیم
برای محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، با کاربرد پتاسیم در کنار گیاهان دچار کمبود در خاکهای شنی، پتاسیم از سطح خاک به سمت ریشه ها حرکت و در دسترس گیاه قرار می گیرد. ولی در سایر خاکها، بهترین حالت مصرف کودهای پتاسیم، مصرف قبل از کشت آنها مطابق آزمون خاک است. در گیاهان دچار کمبود، کود آبیاری پتاسیم روش مناسبی است ولی برگ پاشی آن مناسب نیست و باعث سوختگی احتمالی برگ ها می شود.برای محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاک، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا200 میلی گرم در لیتر پتاسیم کافی است.
کمبود کلسیم در کشت خیار گلخانه ای
کلسیم در استحکام غشاء و دیواره سلولی نقش دارد. اغلب اختلالات تغذیه ای مربوط به کلسیم در گیاهان، مربوط به نامناسب بودن شرایط رشد و دسترسی ریشه ها به کلسیم است.کمبود کلسیم در محصولات با رشد سریع در شرایط آب و هوای گرم مشاهده می شود . اما در خیارگلخانه ای که رشد سریع دارد در شرایط مرطوب نیز بوجود می آید. مهمترین عامل کمبود این عنصردر میوه را می توان به عدم تنظیم شرایط محیطی گلخانه، به ویژه عوامل مؤثر بر تعرق گیاه (مخصوصا دمای محیط) نسبت داد. زیرا نتایج تحقیقات متعدد به رابطه مثبت و نزدیک بین توزیع کلسیم و شدت تعرق اندامهای گیاهی اشاره کرده اند. درواقع، کاهش تعرق سبب کاهش غلظت کلسیم درمیوه ها می شود. از دیگر علل بروز کمبود کلسیم در گیاه، افزایش غلظت پتاسیم و یون آمونیوم است که در جذب، با یون کلسیم رقابت می کنند . بنابراین رعایت تعادل تغذیه در این خصوص حایز اهمیت است. نتایج یک تحقیق در استان قم نشان داد که حدود 50 درصد نمونه های مورد مطالعه، با کمبود کلسیم مواجه اند. مطالعات در استان اصفهان نیز نشان داده است که حدود 67 درصد از نمونه های خیار برداشت نوبت اول و 86 درصد از نمونه های برداشت نوبت دوم، دچار کمبود کلسیم می باشند . با توجه به بالابودن غلظت کلسیم درخاک گلخانه های مورد مطالعه، مهمترین عامل کمبود این عنصر در میوه را می توان به عدم تنظیم شرایط محیطی گلخانه، به ویژه عوامل مؤثر بر تعرق گیاه (مثل دما)، نسبت داد. کمبود کلسیم میوه علاوه بر کاهش کیفیت تغذیه ای، باعث تأثیر منفی بر کیفیت ظاهری و ماندگاری میوه می شود.
کلسیم در برگهای مسن تر رسوب می کند اما کمبود آن در جوان ترین برگ ها و نقاط رشد قابل مشاهده است. برگها ظاهری پیچ خورده و سوخته دارند و ممکن است به شکل فنجان رو به پایین ظاهر شوند. برگهای مسن تر و بالغ معمولا متاثر نمی شوند . در کمبود شدید،گلها عقیم و نقاط رشد می میرند. میوه ها در گیاهان دچار کمبود کوچک تر و بی مزه هستند و رشد انتهایی آنها عقیم می ماند . علائم شاخص کمبود کلسیم در خیار درختی شامل :
- فنجانی شدن جوانترین برگ ها به سمت پایین و سوختگی لبه آن ها
رفع کمبود کلسیم
برای محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، آسیب ناشی از کمبود کلسیم با برگ پاشی منظم نیترات کلسیم با غلظت 500گرم نیترات کلسیم در 100 لیتر آب، کاهش استفاده از کودهایی با پایه های آمونیومی و پتاسیمی و همچنین کاربرد آهک در خاک ها ی اسیدی کنترل میشود. سایر نمکهای آلی و غیر آلی کلسیم که فاقد فرمی از نیتروژن باشند برای محلول پاشی میوه ارجحیت دارد. برای محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاک، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی گرم در لیتر کلسیم ، کمبود را کنترل می کند . همچنین حفظ هدایت الکتریکی محلول در کمتر از دو دسی زیمنس بر متر، کمبود کلسیم را کاهش میدهد.
در مجموعه های آموزشی سعی شده است اطلاعات نسبتاً کاملی از علم تغذیه و نقش عناصر پرنیاز و کم نیاز در ارتقاء کمی و کیفی محصول خیار بیان شود. همچنین در مورد کمبود منیزیم، رفع کمبود منیزیم، کمبود منگنز، رفع کمبود منگنز، کمبود آهن، رفع کمبود آهن، کمبود روی، رفع کمبود روی، کمبود بور، رفع کمبود بور، کمبود مس، رفع کمبود مس نیز گفته شده است. امید است که این آموزش ها بتوانند قسمت اعظم اطلاعات موردنیاز تولیدکنندگان، گلخانه داران و کشاورزان عزیز را تأمین کند.
مشخصاتتان را وارد کنید 