نیاز غذایی در کشت خیار گلخانه ای
نیازهای کودی خیار گلخانه ای بر اساس آزمون خاک و دوره رشد گیاه به طور خلاصه در سه مرحله به شرح زیر تأمین می شود:
1- قبل از کشت
برای رشد خیار در بستر خاکی و به منظور جبران عناصر غذایی از دست رفته خاک، بر اساس آزمون خاک کودهای پایه قبل از کشت مصرف می شوند. یعنی همه فسفر و پتاسیم مورد نیاز و مقدار کمی از نیتروژن، قبل از کشت استفاده می شود.
2- بعد از انتقال نشاء
در این مرحله به منظور استقرار گیاه همزمان با آبیاری نشاء، از کودهای محلول در آب با توجه به آزمون خاک استفاده می شود.
3- زمان گلدهی خیار گلخانه ای
طی فصل رشد، مهمترین عنصر مورد نیاز خیار گلخانه ای نیتروژن است . بیشترین نیاز خیار گلخانه ای به نیتروژن در زمان گلدهی است . این عنصر باید توسط آب ، در هر آبیاری از مواد کودی محلول تامین شود. کاراترین روش فراهم کردن آب و نیتروژن در کشت خاکی و غیر خاکی از طریق آبیاری قطره ای است. استفاده زیاد از این عنصر قبل از دوره گلدهی باعث تأخیر در رسیدن، کاهش گلدهی و عملکرد گیاه می شود . پروتئین اصلی گیاهان در دوره رویشی از طریق دو منبع نیتروژن شامل نیتروژن حاصل از تجزیه مواد آلی و کودهای نیتروژندار تأمین میشود. در محیط های کشت بدون خاک گیاه باید با عناصر غذایی موجود در محلول تغذیه شود.
قطعا برای توصیه کودی، به آزمون خاک نیاز است . از آنجاکه کشاورزان نیاز به راهنمایی برای مصرف کود دارند، جداولی بر اساس نیاز غذایی خیار و با در نظر گرفتن این که کشت در خاک سبک انجام شود در نظر گرفته شده است. این برنامه بدون توجه به غلظت عناصر در خاک در نظر گرفته شده است و فرض بر این است که این عناصر در زیر حد بحرانی (کمبود) در خاک می باشند. بنابراین اگر خاکی غنی از یک یا چند عنصر است بسته به غلظت آن عنصر میبایست از برنامه کم و یا حذف شود. نکته مهم دیگر فصل کشت و شوری آب آبیاری است که اگر کیفیت آب آبیاری پایین باشد نمی توان کود کافی در آن وارد کرد. چرا که منجر به شور شدن محیط ریشه می شود . یکی از ضعف های آبیاری قطرهای موضعی بودن آن و امکان تجمع نمک ها در محل ریشه است. بنابراین شوری یا ضریب هدایت الکتریکی خاک در منطقه ریشه، می بایست مدام در گلخانه پایش شود . در خیار گلخانه ای شوری خاک نباید بیش از سه دسی زیمنس بر متر شود، چرا که رفته رفته موجب کاهش عملکرد و در نهایت محدود شدن کیفیت و کمیت محصول میشود
آزمون خاک
1- نمونه برداری از خاک
نمونه های خاک گرفته شده از گلخانه باید بیانگر وضعیت کل خاک آن باشد. در غیر اینصورت نتایج تجزیه خاک و توصیه کودی مفید نخواهد بود. نمونه گیری از خاک باید هر سال در مورد خیار گلخانه ای تجدید شود. هر نمونه خاک که برای تجزیه آزمایشگاهی انتخاب میشود بایستی حداکثر از یک مساحت یکنواخت یک هکتاری از نظر بافت، رنگ، شیب، میزان فرسایش، تاریخچه کشت، تناوب، نوع محصول و غیره تهیه شود. بهترین موقع نمونه برداری وقتی است که زمین گاورو باشد. نمونه خاک بایستی از محل فعالیت ریشه تهیه شود. به طور کلی برای محصولات سبزی و صیفی بایستی عمق نمونه برداری بین 20 تا 30 سانتیمتر باشد. معمولاً بعد از کشت روی خاک شوره زیادی تشکیل می شود که نمونه برداری از آن صحیح نیست و ارقام اشتباهی را ایجاد می کند . بهترین زمان برای نمونه برداری برای آزمون خاک بعد از شخم و زیر و رو کردن خاک و آبیاری خاک است تا نمک های اضافی سطح خاک شستشو گردیده و در نیمرخ خاک کاملاً به طور یکنواخت مخلوط شود
2- تجزیه برگ
تشخیص ظاهری اختلالات تغذیه ای ممکن است با علائم ناشی از فاکتورهای غیرتغذیه ای نظیر بیماریها، آفات و ترکیبات شیمیایی اشتباه شود. لذا جهت تأیید تشخیص ظاهری باید از آنالیز برگی استفاده شود، در آنالیز برگی غلظت عناصر مورد نظر در برگ اندازه گیری و بر اساس جداول استاندارد تفسیر می شوند و درصورت نیاز ، مدیریت تغذیه و کوددهی اصلاح می شود. مشکل این روش کند بودن آن است زیرا اغلب آزمایشگاهها حداقل یک هفته برای اندازهگیری وگزارش نتایج نیاز دارند . تجزیه برگ بر پایه نمونه گیری از جوانترین برگ های بالغ (با دمبرگ) در مراحل اولیه گل دهی است.
در مجموعه های آموزشی سعی شده است اطلاعات نسبتاً کاملی از علم تغذیه و نقش عناصر پرنیاز و کم نیاز در ارتقاء کمی و کیفی محصول خیار بیان شود. جدول های مواد و عناصر غذایی موردنیاز برای انواع کشت خیار، چه کشت خیار گلخانه ای و چه کشت خیار فضای آزاد و مزرعه ای در این آموزش ها موجود است. امید است که این آموزش ها بتوانند قسمت اعظم اطلاعات موردنیاز تولیدکنندگان، گلخانه داران و کشاورزان عزیز را تأمین کند.